"ATK" ขึ้น 2 ขีด ไม่ใช่ซากเชื้อโควิด แนะใช้ตรวจหลังกักตัว | คมชัดลึก

นพ.จิรรุจน์ ชมเชย กุมารแพทย์เชี่ยวชาญโรคระบบหายใจ กลุ่มงานกุมารเวชกรรม รพ.มหาราชนครราชสีมา โพสต์ข้อความผ่านเฟสบุ๊ค Jiraruj Praise เผยข้อมูลความแตกต่างระหว่าง "ATK" กับ RT PCR ซึ่งประชาชนควรรู้ไว้จะได้ใช้อย่างถูกต้อง

"ATK" (UK ใช้คำว่า LFD-Lateral Flow Device ไม่ได้ใช้คำว่า ATK) ส่วนใหญ่ตรวจหาโปรตีน Nucleocapsid ซึ่งอยู่ในตัวไวรัส พบเมื่อมีการแบ่งตัวไวรัส หรือ พบในเซลล์ที่ถูกไวรัสติดเข้าไป ดังนั้น "ATK" ขึ้น 2 ขีดจึงค่อนข้างแน่ชัดว่า เป็นเชื้อจริงๆ ไม่ใช่ ซากเชื้อ(แบบที่เคยได้ยิน)

RT-PCR คือ การตรวจหาสารพันธุกรรม (gene) ของไวรัส ด้วยกระบวนการที่ค่อนข้างซับซ้อน มีความไวและความจำเพาะในการบอกว่า "พบเชื้อ-detected" ค่อนข้างสูง ใช้ดีในการยืนยันการวินิจฉัยโรค แต่ในคนที่หายจากอาการของโรคแล้วแม้ผ่านไป 14-28 วัน ก็ยังสามารถตรวจพบ สารพันธุกรรมของไวรัส ได้ (หลายคนเรียกว่าซากเชื้อ) แต่ปริมาณจะน้อยมาก (ค่า Ct มากกว่า 30 ขึ้นไป แต่ก็ไม่ได้มีตัวตัดที่ชัดเจน)

ดังนั้น "เราจึงไม่ใช้ RT-PCR ในการตรวจว่าผู้ป่วยหายจากโควิดแล้วหรือยัง" (การใช้ RT-PCR ติดตามการรักษามีที่ใช้โดยเฉพาะบางกรณี แต่ไม่ขอกล่าวถึง)

ดังนั้นปัจจุบันหลายประเทศจึงพยายามนำ "ATK-Antigen Test Kit" มาใช้ประกอบการแนะนำในการสิ้นสุดการกักตัว เพราะถ้าตรวจเจอก็ไม่น่าจะเป็นซากเชื้อแบบที่พบใน PCR แปลว่า อาจจะปลอดภัยถ้าจะออกมาภายนอก (หยุดกักตัว)

สิ่งที่ต้องระลึกไว้เสมอคือ การตรวจทุกชนิด มีโอกาสเกิดความผิดพลาดได้เสมอ (บวกลวง-ลบลวง) การใช้งานชุดตรวจ จึงต้องทำตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด 

ต่างประเทศ หลายแห่ง มีการแจก "ATK" (LFD) ให้ฟรี ก็เพื่อใช้งานอย่างสมเหตุสมผล ก่อประโยชน์ต่อสังคมและเศรษฐกิจ ขับเคลื่อนประเทศ และมีแนวทางการใช้งานที่ชัดเจน คงเหลือบางประเทศ ที่ประชาชนจะอดมื้อกินมื้อ ยังต้องมาเจียดเงินซื้อ "ATK" ราคาแสนแพง ส่วนของราคาถูกต้องซื้อปริมาณมาก และก็ไม่ง่าย หมดเร็ว บางครั้งต้องแย่งกันเหมือนงานชิงอะไรสักอย่าง