สูญงบพันล้าน? เสาไฟโซลาร์เซลล์ชายแดนใต้ชำรุด 70%

ทีมข่าว "ล่าความจริง" เคยตรวจสอบโครงการติดตั้งเสาไฟโซลาร์เซลล์ในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ ซึ่งใช้งบประมาณกว่า 1,000 ล้านบาท และมีการติดตั้งถึงราวๆ 15,000 จุด หลังมีการร้องเรียนว่าเสาไฟเหล่านี้ชำรุดใช้การไม่ได้ ติดๆ ดับๆ หรือไม่ก็ดับไปเลย

โครงการนี้มีชื่ออย่างเป็นทางการว่า โครงการติดตั้งเสาไฟและโคมไฟส่องสว่างพลังงานแสงอาทิตย์ เรียกสั้นๆ ว่า "เสาไฟโซลาร์เซลล์" มีทั้งของศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ หรือ ศอ.บต. และหน่วยงานอื่น เช่น องค์กรท้องถิ่น ติดตั้งกันเอง (แต่ของ ศอ.บต.มากกว่า 80%) ดำเนินการในช่วงปี 57-60 เท่าที่เนชั่นทีวีตรวจสอบได้มีอย่างน้อย 6 สัญญาที่ทำกับ ศอ.บต.งบประมาณรวมมากกว่า 1,000 ล้านบาท ซึ่งมีปัญหาทั้งเรื่องชำรุดเสียหาย อุปกรณ์ถูกขโมย โดยเฉพาะแบตเตอรี่ และมีการจัดซื้อจัดจ้างที่ไม่มีมาตรฐานราคากลาง ทำให้สุ่มเสี่ยงเกิดความไม่โปร่งใสและทุจริต จริงๆ โครงการนี้มีวัตถุประสงค์ที่ดี คือไปติดเสาไฟในจุดที่แสงไฟส่องสว่างจากการไฟฟ้าเข้าไปไม่ถึง ซึ่งพื้นที่ชายแดนใต้ถือว่าจำเป็นมาก แต่เมื่อไปติดตั้งแล้วกลับใช้การไม่ได้จริง ทำให้ถนนหนทางที่ควรจะสว่าง กลับมืด บางจุดไฟติดๆ ดับๆ เหมือนเจอกระสือ และทำให้เกิดอาชญากรรม เคยมีชาวบ้านถูกคนร้าบปล้นจี้ เดือดร้อนหนักเข้าไปอีก ที่ผ่านมานายกรัฐมนตรี พลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา เคยสั่งให้ตรวจสอบโครงการนี้ และมีการตั้งคณะกรรมการจากส่วนกลางลงไปตรวจสอบในพื้นที่ กระทั่งสรุปว่าโครงการมีปัญหาจริง ซ้ำยังมีปัญหาเรื่องการบริหารงบประมาณ ซึ่งใช้ยอดเงินสูงมาก เมื่อโครงการมีปัญหา ก็ต้องตั้งงบซ่อมแซมซ้ำอีก แต่ประเด็นก็คือตลอดมา ศอ.บต.ไม่เคยยอมรับว่าเสาไฟโซลาร์เซลล์ที่มีการติดตั้งนั้น ชำรุดเสียหายจำนวนมาก โดย ศอ.บต.เคยสำรวจเองหลังมีเรื่องร้องเรียนจนเป็นข่าวอื้อฉาว อ้างว่ามีเสาไฟชำรุดเสียหายเพียง 531 จุด จากทั้งหมดกว่า 14,000 จุด (เฉพาะของ ศอ.บต.) แต่ล่าสุด "เนชั่นทีวี" ได้ข้อมูลมาว่า รัฐบาลได้สั่งให้ตรวจสอบเสาไฟโซลาร์เซลล์ทั้งในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ และ 4 อำเภอของจังหวัดสงขลาให้ชัด ว่ามีเสาไฟที่ชำรุดเสียหายกี่ต้นกันแน่ ทั้งในส่วนของ ศอ.บต. และองค์กรท้องถิ่นอื่นๆ ปรากฏว่าได้ตัวเลขที่น่าตกใจ เริ่มจากจังหวัดนราธิวาส มีเสาไฟโซลาร์เซลล์ 6,445 ต้น ใช้งานได้แค่ 2,122 ต้น (ไม่ถึงครึ่ง) ชำรุดเสียหายถึง 4,323 ต้น คิดเป็น 68%ปัตตานี มีเสาไฟโซลาร์เซลล  4,981 ต้น ใช้งานได้ 1,242 ต้น ชำรุดเสียหาย 3,739 ต้น คิดเป็น 75%ยังมีพีคกว่านั้น ที่ยะลา มีเสาไฟโซลาร์เซลล์ 3,896 ต้น ใช้งานได้แค่ 926 ต้น ชำรุดเสียหาย 2,970 ต้น คิดเป็น 76% และ 4 อำเภอของสงขลา มีเสาไฟโซลาร์เซลล์ 513 ต้น / ใช้งานได้ 110 ต้น ชำรุดเสียหาย 403 ต้น คิดเป้นเปอร์เซ็นต์ถึงร้อยละ 78% เรามาดูข้อมูลในภาพรวม ที่จังหวัดชายแดนภาคใต้ มีเสาไฟโซลาร์เซลล์ 15,835 ต้น  ใช้งานได้จริง 4,400 ต้น ชำรุดเสียหายถึง 11,435 ต้น (ทั้งหมดหมื่นห้า เสียหมื่นหนึ่ง) คิดเป็น 72% นี่คือภาพสะท้อนปัญหาของการใช้จ่ายงบประมาณที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ที่น่าตกใจก็คือ เพิ่งมีงบจากกองทุนเพื่อการส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน เทลงไปในพื้นที่อีกราวๆ 1,000 ล้านบาท ส่งตรงให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ทำโครงการติดตั้งเสาไฟและไฟส่องสว่างโซลาร์เซลล์ เครื่้องสูบน้ำโซลาร์เซลล์ และอื่นๆ ทั้งๆ ที่โครงการเก่ายังมีปัญหา และมีคำถามว่า พื้นที่ชายแดนใต้ฝนตกชุก "ฝน 8 แดด 4" ไม่น่าจะเหมาะกับใช้ระบบพลังงานแสงอาทิตย์ แต่โครงการและการใช้จ่ายงบประมาณก็ยังเดินหน้าต่อไป