อลังกว่าเดิม หุ่น อ.จักรพันธุ์ "โจโฉแตกทัพเรือ"

         ร่วม 30 ปีที่หุ่นกระบอกดุจมีชีวิตของ อาจารย์จักรพันธุ์ โปษยกฤต ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ ประจำปี 2532 รวบรวมไว้แล้วบางโอกาสนำออกมาจัดแสดงและเชิดให้ชมอยู่ระยะ ล่าสุดตัวศิลปินพร้อมลูกศิษย์ลูกหา ได้ปลุกหุ่นกระบอกให้มีชีวิตอีกครั้ง คราวนี้มาในรูปแบบนิทรรศการหมุนเวียนครั้งที่ 2 ชุด “หุ่นกระบอก ตอนโจโฉแตกทัพเรือ” นับเป็นการแสดงนิทรรศการครั้งสําคัญ ที่รวบรวมผลงานจากการแสดงหุ่นกระบอกเรื่อง “สามก๊ก” ตอนโจโฉแตกทัพเรือ เมื่อครั้งปี 2532 ที่จะครบรอบ 30 ปีในปีนี้ไว้ได้อย่างครบถ้วน โดยใช้โอกาสวันคล้ายวันเกิดครบ 76 ปี อ.จักรพันธุ์ โปษยกฤต วันที่ 16 สิงหาคม 2562 เป็นวันแถลงข่าวการจัดนิทรรศการ

อาจารย์จักรพันธุ์ โปษยกฤต

วัลลภิศร์ สดประเสิรฐ

          “ต๋อง” วัลลภิศร์ สดประเสิรฐ กรรมการมูลนิธิฯ และเปรียบเสมือนมือขวาของ อาจารย์จักรพันธุ์ โปษยกฤต กล่าวว่านิทรรศการครั้งนี้เกิดจากการที่ อ.จักรพันธุ์ ได้สร้างและเคยทำการแสดงหุ่นต่างๆ ไว้มากมาย ไม่ว่าจะเป็น พระอภัยมณี ตะเลงพ่าย สามก๊ก เป็นต้น รวมถึงภาพเขียนมากมาย อยากนำมาจัดแสดงอีก โดยเฉพาะหุ่นสามก๊กนั้นมีร่วม 80 ตัว จึงมีการปรึกษาหารือกันแล้วลงเอยที่ “สามก๊ก” ซึ่งเดิมทีจะจัดตั้งโชว์หุ่นธรรมดาๆ แต่ด้วยสามก๊กตอน “โจโฉแตกทัพเรือ” มีฉากไฟไหม้เรือด้วยจึงได้สร้างฉากไฟไหม้เพิ่มขึ้นมา อีกทั้งทำทะเล และคลื่นด้วย เพื่อเพิ่มความน่าสนใจ 

นางบิฮูหยิน

          “สามก๊กชุดนี้มีหุ่นคน 70 ตัว หุ่นม้าอีก 15 ตัว เรืออีกหลายลำ นอกจากนี้ยังมีงานฉากที่เป็นจิตกรรมขนาดใหญ่ที่ อ.จักรพันธุ์ สร้างสรรค์ไว้ ทรงคุณค่ามากเพราะท่านเขียนคนเดียวจนเสร็จ หรืออย่างตัวละครเอกอย่าง “บิฮูหยิน” นั้นได้แรงบันดาลใจมาจากตอนที่ผมเคยบวชอยู่วัดบวรฯ เมื่อหลายสิบปีก่อน แล้วไปเจอตุ๊กตาผู้หญิงจีนใส่หมวกอยู่ในวัด ซึ่งไม่เหมือนตามภาพเขียนทั่วไป จึงชวนท่านอ.จักรพันธุ์ ไปดูแล้วท่านชอบมาก น่าจะนำมาใช้เป็นชุดเดินทางในหุ่นกระบอกได้ ท่านจึงถ่ายรูปไว้แล้วมาใช้เป็นต้นแบบใบหน้าของนางบิฮูหยิน นอกจากนี้ยังมีหุ่นกระบอกอื่นๆ อีก 20 ตัวที่อาจารย์ทำเอง ใช้เวลานานมากกว่าจะเสร็จ ถือว่านิทรรศการครั้งนี้มีคุณค่ามาก เป็นมรดกที่ควรอนุรักษ์ไว้” วัลลภิศร์ กล่าว

เชิดหุ่นเปิดนิทรรศการ

          ผลงานหุ่นกระบอกชุดนี้ล้วนมีความวิจิตรอลังการ ถือเป็นศิลปกรรมล้ำค่าที่หาชมได้ยากยิ่งและไม่เคยจัดแสดงที่ไหนมาก่อน ผลงานที่อยู่ในความทรงจํา เป็นความประทับใจอันงดงามซึ่งมูลนิธิฯ ได้นํามาตั้งแสดงในครั้งนี้ ได้แก่ หุ่นกระบอก 80 หุ่น อาทิ หุ่นกระบอกสามพี่น้องร่วมสาบานคือกวนอู, เล่าปี่, เตียวหุย, จิวยี่นายทัพใหญ่จูล่ง, หุ่นตัวนางบิฮูหยิน, ไต้เกี้ยว, เสียวเกี้ยว ตลอดจนกลุ่มนางระบํานางกํานัลทรงเครื่องศิราภรณ์ ฉากใหญ่สองผืนเรือมังกรโจโฉและเรือรบเรือเสบียง เรือประทุนรวม 6 ลําที่คิดค้นกลไกขณะไฟกําลังลุกไหม้เป็นเรือทะเลเพลิงได้อย่างสมจริง มีซุ้มประตูม่านปักลาย มังกรหงส์ รวมทั้งเครื่องประกอบฉากทุกชิ้นที่ใช้ในการแสดงครั้งนั้น อีกทั้งขบวนม้า ฉากจิตรกรรมจีนยืนเรื่อง ขนาดใหญ่ฝีมือเขียนของอาจารย์จักรพันธุ์เพียงท่านเดียวทั้งผืน นอกจากนี้ยังมีภาพถ่ายและข้อมูลเบื้องหลังการ เตรียมงานแสดงอันสําคัญที่หาชมยาก อาทิภาพร่าง การออกแบบลายปัก ผังการแสดง ที่เก็บรักษาไว้ไม่เคยนํา ออกมาเผยแพร่มาก่อน 

         การจัดแสดงนิทรรศการหมุนเวียนครั้งนี้ จึงนับเป็นการธํารงเผยแพร่ศิลปวัฒนธรรมและสืบทอดความรู้ให้แก่เยาวชนและผูกที่สนใจจะได้รับประโยชน์จาก การศึกษาวิชาความรู้ทางศิลปะ ตลอดจนแนวทางการสร้างสรรค์ศิลปกรรมของครูบาอาจารย์ผูกได้ยกย่องเป็น 1 ใน 52 นายช่างเอกในรอบ 200 ปีแห่งกรุงรัตนโกสินทร์

         ปัจจุบัน อาจารย์จักรพันธุ์ โปษยกฤต ได้ก่อตั้งมูลนิธิจักรพันธุ์ โปษยกฤต ขึ้น พันธกิจสําคัญคือเผยแพร่ความรู้ด้านศิลปวัฒนธรรมไทยสู่ประชาชนให้กว้างขวาง โครงการสําคัญได้แก่ “พิพิธภัณฑ์จักรพันธุ์โปษยกฤต เพื่อการเรียนรูเทางศิลปะ” ตั้งอยู่ ณ เขตสายไหม กรุงเทพมหานคร วัตถุประสงค์เพื่อสร้างอาคารพิพิธภัณฑ์ถาวรที่ รวบรวมศิลปวัตถุสําคัญของชาติ รวมถึงโรงละครจัดแสดงหุ่นกระบอกด้วยระบบเวที แสง สี เสียง อย่างเต็ม รูปแบบแห่งแรกที่สมบูรณ์ที่สุดในประเทศ พิพิธภัณฑ์แห่งนี้มีการระดมทุนสนับสนุนเป็นเวลาหลายปี จนขณะนี้

    การก่อสร้างใกล้เสร็จสมบูรณ์ การระดมทุนครั้งสําคัญเมื่อต้นปี 2562 ที่ผ่านมา คือการจัดแสดงหุ่นกระบอก “ตะเลงพ่าย” รอบปฐมทัศน์แก่ผู้สนับสนุนจากหน่วยงานต่างๆ รวม 11 รอบ และนับเป็นพระมหากรุณาธิคุณ เทิดไว้เหนือเกล้าฯ แด่อาจารย์จักรพันธุ์โปษยกฤตและคณะฯ ที่สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพ รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จพระราชดําเนินทอดพระเนตรการแสดงในรอบสุดท้าย เมื่อวันเสาร์ที่ 30 มีนาคม 2562 อันเป็นขวัญและกําลังใจแก่ทีมงานรวมถึงบุคคลที่มีส่วนร่วมอย่างหาที่สุดมิได้การจัดแสดง หุ่นกระบอก “ตะเลงพ่าย” ครั้งนี้ได้รับคําชื่นชมและประสบผลสําเร็จอย่างดียิ่ง นับเป็นการสะท้อนความมุ่งมั่นสม ดังเจตนารมณ์ของ อาจารย์จักรพันธุ์ โปษยกฤต ในการสืบทอดศิลปกรรมอันงดงามทรงคุณค่าแขนงนี้ให้กับเยาวชน รุ่นหลัง อีกทั้งเผยแพร่และอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมของชาติให้ดํารงอยู่อย่างมั่นคงต่อไป

     

    สำหรับผู้สนใจร่วมชมนิทรรศการหมุนเวียนครั้งที่ 2 สามารถเข้าชมได้ตั้งแต่วันอาทิตย์ที่ 18 สิงหาคม  2562 - วันอังคารที่ 29 กุมภาพันธ์ 2563 (ไม่มีวันหยุด) เวลา 13.00 น. - 16.30 น. ณ มูลนิธิจักรพันธุ์โปษยกฤต เลขที่ 49/1 ถนนสุขุมวิท 63 (ซอยเอกมัย) เขตวัฒนา กรุงเทพมหานคร ติดต่อสอบถามโทร.0-2392-7754 หรือ 08-7332-5467