พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่าพิมพ์สามเหลี่ยมกรุวัดมหาธาตุ
พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า พิมพ์สามเหลี่ยม กรุวัดมหาธาตุ จ.พิจิตร : สาระสังเขปพระเนื้อชิน โดยชาติ วิศิษฏ์สรอรรถ
พระกู้ชาติ คู่ ๒ มหาราชของไทย (ตอน ๒)
ทั่วประเทศไทยจะพบพระโบราณที่มีอายุมากๆ หลายร้อยปี ซึ่งพบตามกรุต่างๆ ทั่วไปนั้น เห็นจะมีอยู่ก็เพียงจังหวัดเดียว คือ จ.พิจิตร ที่สร้างพระเครื่องลงกรุไว้ด้วยพิมพ์ “เล็กจิ๋วที่สุด และฤทธิ์แรงที่สุด” ในด้านอยู่ยงคงกระพัน นั่นก็คือ พระพิจิตร พิมพ์ต่างๆ เช่น พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า ที่ได้นำเสนอในตอนที่แล้ว...พระกู้ชาติ คู่ ๒ มหาราชของไทย ถึงเรื่องเล่าขานกันมาจากสมัยเก่าก่อนว่า สมเด็จพระนเรศวรมหาราช และ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ทรงอาราธนาพระเครื่องของเมืองพิจิตรติดพระองค์ตลอดเวลาขณะทรงออกศึก โดยทรงติดไว้ที่พระมาลา พระที่ดุจดั่งเพชรน้อยเม็ดงามพิมพ์ “เม็ดข้าวเม่า” นี้คือ พระชัยมาลา
พระเมืองพิจิตร มีการขุดพบจำนวนมากมายเกือบร้อยพิมพ์ ความจริงแล้วมิใช่จะมีแต่เพียงพิมพ์เล็กจิ๋วดังกล่าวทั้งหมด พระซึ่งพบที่เมืองพิจิตรมีตั้งแต่ใหญ่เกือบเท่าฝ่ามือก็มี (พระแผง) และที่เล็กลงไปเป็นลำดับจนถึงขนาดจิ๋วก็มีมาก กล่าวได้ว่า พระเมืองพิจิตรคงจะมี “พิมพ์” มากมายกว่าเมืองอื่นๆ อย่างน้อยก็ประมาณได้เทียบเคียงเมืองอยุธยา แต่ที่มีขนาดเล็กจิ๋ว จะมีมากกว่าพระของทุกๆ เมือง ซึ่งมีประมาณร่วม ๒๐ พิมพ์ และเท่าที่สืบค้นชื่อต่างๆ ตามแบบพุทธลักษณะขององค์พระ และเป็นชื่อที่วงการพระเรียกขานกันมานานถึงร่วมร้อยปีมาแล้วทั้งสิ้น เช่น พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า, พระพิจิตรเม็ดน้อยหน่า, พระพิจิตรวัดนาคกลาง, พระพิจิตรเกศคด, พระพิจิตรหน้าจั่ว, พระพิจิตรชินราช, พระพิจิตรหลังลายผ้า, พระพิจิตรนาคปรก, พระพิจิตรยอดโถ,พระพิจิตรเม็ดแตง, พระพิจิตรใบมะขาม, พระพิจิตรผงดำ, พระพิจิตรข้างเม็ด, พระพิจิตรกลีบบัว, พระพิจิตรป้อม, พระพิจิตรบ้านกล้วย, พระพิจิตรหน้าโหนก...เหล่านี้ล้วนแต่เป็นพระขนาดจิ๋ว และขนาดเล็ก ซึ่งแต่ละองค์ชวนให้พกติดกายคล้องคอบูชายิ่งนัก โดยเฉพาะสุภาพสตรีเหมาะสมมากเพราะขนาดเล็กกะทัดรัดน่ารักมาก และมีน้ำหนักเบาสบาย
พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า เป็นพระเครื่องที่มีลักษณะคล้ายกับเม็ดข้าวเม่ามาก จึงเรียกว่า “พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า” มีขนาดเล็กมาก ตั้งแต่ ๕x๘ มม. จนถึงขนาด ๑๐x๑๕ มม.
ลักษณะบางองค์ปลายเกือบแหลมก็มี บางองค์ทรงรีหัวท้ายมนเกือบจะเป็นทรงกลมเลยก็มี วงการพระก็ยังเรียกชื่อว่า “พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า” เช่นกัน
พระพิมพ์นี้ที่พบเห็นแต่ละกรุไม่เหมือนกัน เช่น บางกรุทำเป็นพระประทับนั่งปางสมาธิ และปางมารวิชัยก็มีแต่หายาก ฐานประทับมีทั้งแบบฐานเดียวและ ๒ ชั้น หรือไม่มีฐานเลยก็มี โดยเฉพาะพระเกศจะมีทั้งแบบเกศคด เกศบิด และเกศตรง มีทั้งศิลปะสุโขทัย, อู่ทอง, และอยุธยา เป็นพระเครื่องที่มีอายุเก่ากว่า ๖๐๐ ปีขึ้นไป
พระพิมพ์ “เม็ดข้าวเม่า” จึงมีพิมพ์ลักษณะต่างๆ อย่าง หลากหลายแบบให้พบเห็นในวงการพระทั่วไป พระพิมพ์นี้แบบหนึ่งที่พบเห็นน้อยมากในสนามพระ คือ พระพิจิตรหน้าจั่ว กรุวัดมหาธาตุ นักสะสมบางคนแทบไม่รู้จักพระพิมพ์นี้เลยก็มี นับเป็นพระที่มีพิมพ์แปลกกว่าพิมพ์เม็ดข้าวเม่าอื่นๆ ที่ส่วนมากมักจะมีรูปทรงรีแบบคล้ายมนกลม แต่พิมพ์พระกลับมีลักษณะเป็นรูปทรงสามเหลี่ยมแบบหน้าจั่ว จึงมีนักสะสมรุ่นเก่าๆ บางท่านนิยมเรียกกันติดปากแบบง่ายๆ ว่า พระพิจิตรสามเหลี่ยม
พุทธลักษณะ พระพิจิตรสามเหลี่ยม เป็นพระรูปทรงหน้าจั่ว สร้างด้วยเนื้อชินเงิน ขนาด ๑๐x๑๓ มม. องค์พระประทับนั่งแบบพิมพ์สมาธิบนฐานแบบเรียบตรงชั้นเดียว มีช่องว่างห่างกันพอควรให้เห็นระหว่างพระเพลาและฐานรองรับ ทำให้ทรวดทรงองค์พระแลเห็นเด่นสง่าสวยงาม พระเกศลักษณะแบบทรงสูงเป็นเส้นขีดยาวชี้ตรงขึ้นด้านบน พระพิมพ์นี้มีจุดให้สังเกต ๒ จุด ที่เกิดจากแม่พิมพ์ให้เห็นเป็นจุดตายได้ดี คือ ตรงตำแหน่งช่วงแขนใต้ศอกซ้ายมือขององค์พระ จะมีเส้นเป็นขีดนูนยาวลงมาจรดพระเพลาด้านล่างเพิ่มเกินมาให้เห็นได้ชัดเจนมาก และอีกจุดสังเกตหนึ่งที่บริเวณพระอังสา (ไหล่) ขวามือขององค์พระปรากฏเป็นเส้นนูนขึ้นยาวมาก และยังโค้งเกยเลยด้านบนขึ้นไปอีกเกือบถึงกึ่งกลางพระศอ ซึ่งในพิมพ์นั้นจะไม่มีเส้นพระศอให้เห็น เป็นแบบแบนราบเรียบธรรมดา
ด้านหลังองค์พระจากภาพ มีจุดลายผ้าแบบห่างๆ ปรากฏให้เห็นเต็มแผ่นหลังของพระ และยังมีรอยระเบิดของลายผ้าหลุดออกให้เห็นเป็นหย่อมๆ แบบระเบิดที่แลเห็นแล้วเป็นธรรมชาติจากการหลุดลุ่ยของเศษผงเนื้อพระที่ออกมาจากภายในของเนื้อพระ
แตกต่างจากพระเก๊ฝีมือในปัจจุบันทั่วไป ที่จะทำระเบิดได้แบบไม่เป็นธรรมชาติ คือ มีรอยระเบิดที่ทำขึ้นใหม่จากภายนอกเข้าไปหาด้านในของเนื้อพระ ต้องใช้ความชำนาญที่ดีและส่องด้วยกล้องให้ละเอียดรอบคอบ ก็จะสามารถพบเห็นความแตกต่างที่ผิดธรรมชาติได้ในบางจุด ที่ของเก๊ทำรอยระเบิดให้เหมือนพระแท้ไม่ได้ทุกจุด
ถ้าส่องแล้วเห็นผิดธรรมชาติในบางจุดแม้เพียงเล็กน้อยก็ตาม ขอแนะนำว่าควรปล่อยวางยอมผ่านเสียเลยดีกว่า
พระเก๊ที่ทำปลอมขึ้นมานั้น เมื่อถึงระยะเวลาหนึ่งการศัลยกรรมตกแต่งผิวพระเก๊ต่างๆ นั้น ย่อมจะเสื่อมสภาพลงให้ได้พบเห็นความผิดธรรมชาติได้ง่ายขึ้นในบางจุดของผิวพระที่ตกแต่งทำเลียนแบบมา
นักสะสมพระเนื้อชินจำเป็นต้องพิจารณา ด้านหลังขององค์พระเป็นสิ่งสำคัญ ควบคู่กับด้านหน้า และขอบพระด้านข้างทุกด้าน โดยการส่องหาเพื่อดูความเก่าแท้ที่ไม่ผิดธรรมชาติของเนื้อพระที่มีอายุหลายๆ ร้อยปี ควบคู่กับการแม่นพิมพ์พร้อมจุดตายในพิมพ์ทรงองค์พระจากพระแท้องค์ครู ที่ศึกษาผ่านสายตามาช่วยฟันธงด้วยความไม่ประมาท
ส่วนด้านพุทธคุณขององค์พระพิมพ์นี้ ดีเด่นด้านแคล้วคลาด คงกระพันชาตรี ซึ่งประสบการณ์มีให้พบเห็นกันมาแล้วมากราย จนพระพิมพ์นี้และพิมพ์ขนาดจิ๋วอื่นๆ ของเมืองพิจิตร...ได้มีชื่อเสียงดังเหมือนพลุแตกมาแล้ว จนเป็นที่ยอมรับมาช้านาน และเป็นที่ต้องการของนักสะสมพระอย่างกว้างขวาง เนื่องจากพระแท้องค์จริงมีผ่านเข้ามาในสนามพระน้อยมากๆนั่นเอง
ท้ายสุดสำหรับมืออาชีพพระเนื้อชิน ก็คือ ต้องจำให้แม่นยำ ในการแยกแยะอย่างละเอียดเฉพาะกรุอีกว่า ด้านหลัง พระพิจิตรเม็ดข้าวเม่า ทุกองค์ จะต้องปรากฏลายผ้า แบบหยาบและใหญ่เท่านั้น...สิ่งที่สามารถช่วยความจำของนักสะสมพระเนื้อชินได้เป็นอย่างดี คือ ควรหมั่นดูพระแท้องค์จริงจากพระทุกกรุบ่อยๆ ถ้ายังไม่มีพระแท้ให้ส่องจำ ควรศึกษาจากภาพพระที่ใหญ่ ไม่เบลอหรือเพี้ยน มีความคมชัด และต้องเป็นภาพพระแท้ที่มีสีของภาพเหมือนจริงแบบพระแท้องค์ครู เพื่อเก็บความจำที่จำเป็นจะต้องส่องสกรีนทุกๆ จุดขององค์พระที่เราต้องพบ และตัดสินใจถึงเรื่องแท้หรือเก๊นั่นเอง
ภาพพระเนื้อชินมีอยู่ในหนังสือพระเครื่องต่างๆ ให้เลือกศึกษา จึงขอแนะนำสำหรับท่านผู้อ่านที่นิยมชมชอบ พระเนื้อชิน ขอเรียนว่า ขณะนี้ ผู้เขียนได้รวมบทความพระเนื้อชินยอดนิยมร่วมร้อยกว่าองค์ ที่เขียนลงในคอลัมน์นี้ นำมาจัดพิมพ์เป็นหนังสือพ็อกเก็ตบุ๊กเรียบร้อยแล้ว ชื่อ “สาระสังเขปพระเนื้อชิน” ภายในเล่มมีภาพพระแท้ขนาดใหญ่ คมชัด พิมพ์สีได้เหมือนจริง มีจำหน่ายตามหนังสือชั้นนำทั่วไป และที่ร้านซีเอ็ดบุ๊กทุกสาขา หรือสอบถามได้ที่ผู้เขียน โทร.๐๘-๙๘๓๐-๐๔๖๙