ชั่วโมงเซียน-พระเครื่องเมืองพิษณุโลก | คมชัดลึก

ซึ่งเดิมเคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรสุโขทัย ครั้นสมัยพระมหาธรรมราชาที่ ๑ (ลิไท) ได้เสด็จมาประทับที่เมืองสองแคว พระองค์ได้เอาพระทัยใส่ทำนุบำรุงนำความเจริญเป็นอย่างยิ่ง เช่น การสร้างเหมืองฝาย สนับสนุนให้มีการขยายพื้นที่เพาะปลูก สร้างทางคมนาคมจากเมืองพิษณุโลกไปเมืองสุโขทัย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ได้มีการสร้างพระพุทธชินราช พระพุทธชินสีห์ และพระศรีศาสดา เพื่อประดิษฐานไว้ในพระวิหาร วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ (วัดใหญ่)

  สมัยอยุธยา เมื่อสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถแห่งกรุงศรีอยุธยาเสด็จกรีธาทัพมาหมายจะชิงสุโขทัยซึ่งพระยายุทธิษฐิระ (พระอนุชาของพระองค์) ได้ไปสวามิภักดิ์ต่อพระเจ้าติโลกราชแห่งล้านนา พระองค์จึงทรงสร้างเมืองใหม่บริเวณเมืองสองแควและเมืองชัยนาท ขนานนามว่า เมืองพระพิษณุโลกสองแคว โดยทรงหมายมั่นปั้นมือให้เป็นราชธานีฝ่ายเหนือคู่กับกรุงเทพทวารวดีศรีอยุธยา

 พิษณุโลกสมัยอยุธยามีความสำคัญยิ่งทางด้านการเมืองการปกครอง ยุทธศาสตร์ เศรษฐกิจ ศาสนา และศิลปวัฒนธรรม โดยเป็นเสมือนราชธานีสองสมัย คือในสมัยสุโขทัย พระมหาธรรมราชาลิไทเสด็จมาครอง ๗ ปี สมัยอยุธยา สมเด็จพระบรมไตรโลกนาถ เสด็จมาประทับเพื่อป้องกันศึกจากเมืองเหนือรุกรานนาน ๒๕ ปี (พ.ศ.๒๐๐๖-๒๐๓๑) และเป็นถิ่นพระราชสมภพของสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ผู้ทรงกอบกู้เอกราชของชาติไทย เมื่อ พ.ศ.๒๐๙๘ ทรงใช้เมืองพิษณุโลกในการซ่องสุมชายฉกรรจ์ชาวพิษณุโลกและใกล้เคียงในการทำการใหญ่กู้บ้านเมือง พิษณุโลกจึงเป็นเมืองนักรบกล้า เมืองลูกหลวงและเมืองหน้าด่าน ที่มีความสำคัญผูกพันกับประวัติศาสตร์ของชาติไทยมาทุกยุคสมัย

 นอกจากนี้ยังปรากฏร่องรอยอารยธรรมแห่งความรุ่งเรืองมาหลายยุคสมัย นับแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ยุคทวารวดี ยุคลพบุรี บรรพชนของเมืองพิษณุโลก คือ พ่อขุนบางกลางท่าว (ภายหลังอ่านว่า พ่อขุนบางกลางหาว) เจ้าเมืองบางยาง ซึ่งเป็นชุมชนโบราณบนที่ราบหุบเขาหลวงพ่อพระบางและเพชรบูรณ์ มีคูน้ำคันดิน ๓ ชั้น เป็น ตรีบูร ริมแม่น้ำแควน้อย มีป่ายางอุดมสมบูรณ์ ปัจจุบันคือ อ.นครไทย จ.พิษณุโลก ได้นำไพร่พลร่วมกับพ่อขุนผาเมือง เจ้าเมืองราด ร่วมกันขับไล่ขอมสบาดโขญลำพง สถาปนากรุงสุโขทัยเป็นราชธานี ทรงขึ้นครองราชย์เป็นพระปฐมบรมกษัตริย์ ผู้สร้างชาติไทย พระนามว่า พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ และสืบทอดประเพณีปักธงชัยบนยอดเขาช้างล้วง นครไทย ในวันขึ้น ๑๕ ค่ำ เดือน ๑๒ มาจวบจนทุกวันนี้  

 ด้วยเหตุข้างต้น พิษณุโลกจึงเป็นแผ่นดินศักดิ์สิทธิ์ มีโบราณสถาน โบราณวัตถุ จำนวนมาก โดยเฉพาะพระพุทธชินราช สุดยอดพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ที่มีพุทธลักษณะงดงามที่สุดในโลก สมเด็จพระมหากษัตริยาธิราชเจ้าเกือบทุกรัชกาลเสด็จมาทรงนมัสการถวายเครื่องราชสักการะตามราชประเพณี เป็นเมืองที่พุทธศาสน์รุ่งเรือง จึงปรากฏมีวัดสำคัญ ในเขตเทศบาลนครพิษณุโลก ถึง ๒๑ วัด และวัดร้างสิ้นสภาพในอดีตกว่า ๑๗ วัด

 จึงปรากฏมีพระเครื่อง พระพิมพ์ อันเป็น อุเทสิกเจดีย์ ในพระพุทธศาสนา ที่เป็นศิลปวัตถุสื่อยุคสมัย บรรจุในกรุตามวัดมาแต่โบราณ เป็นต้นกำเนิดสกุลพระพิมพ์นางพญา หนึ่งในพระเบญจภาคียอดนิยมของสยามประเทศ เป็นต้นกำเนิดสกุลพระกรุยอดนิยมหลายพิมพ์ อาทิ พระพุทธชินราชใบเสมา พระยอดอัฏฐารส สุดยอดพระเนื้อชินเขียวยอดนิยมอันดับหนึ่งของเมืองไทย ต้นกำเนิดสกุลพระท่ามะปราง ที่มีพุทธคุณเข้มขลังจนได้ฉายาว่า พระท่ามะปรางเงี้ยวทิ้งปืน เป็นต้น

 พิษณุโลก มีศิลปะพระเครื่องพระบูชา ที่ได้จากกรุต่างๆ ที่มีพุทธศิลป์งดงาม และมีพระเครื่องพระบูชา ของพระพุทธชินราช และพระพุทธรูปศักดิ์สิทธิ์ ตลอดจนพระเครื่องของพระเกจิอาจารย์ผู้ทรงวิทยาคุณชื่อดังจำนวนมาก รวมทั้งเป็นเมืองแห่งต้นกำเนิด สกุล พระกริ่งนเรศวร และพระบรมรูป เหรียญสมเด็จพระนเรศวรมหาราช มานับแต่ พ.ศ.๒๕๐๒ จวบจนปัจจุบัน

พระเครื่อง ๑๘ กรุ ๔๐ รุ่น

 หนังสือ พระเครื่องเมืองพิษณุโลก เป็นหนังสือดีมีคุณค่า จัดทำขึ้นเพื่อหารายได้จากการจำหน่ายหนังสือเล่มนี้จะนำไปจัดซื้ออุปกรณ์การศึกษาและการกีฬามอบให้โรงเรียนที่ขาดแคลนใน จ.พิษณุโลก โดยนักอนุรักษ์สะสมนิยมพระเครื่องอันเป็นเรื่องของพุทธศิลป์ชาวพิษณุโลก ได้ประมวลรวบรวมภาพพระเครื่องพระพิมพ์ สกุลเมืองพิษณุโลกซึ่งเป็นพระแท้ ผ่านการกลั่นกรองมาอย่างละเอียดมีความถูกต้อง เป็นมาตรฐานและสมบูรณ์แบบมากที่สุด กว่า ๑๘ กรุ สกุลรูปหล่อ เหรียญ พระเครื่องพระเกจิอาจารย์เมืองพิษณุโลกยอดนิยมกว่า ๒๐ รูป สกุลพระกริ่งนเรศวร พระบรมรูปสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ที่เมืองพิษณุโลกเคยจัดสร้าง ตลอดจนพระเครื่องพระบูชาพระพุทธชินราช

 นอกจากนี้แล้วยังรวบรวมพระเครื่องที่จัดสร้างในพิธีมหาพุทธาภิเษก-พิธีจักรพรรดิมหาพุทธาภิเษก ที่โด่งดังของเมืองพิษณุโลกยอดนิยม กว่า ๔๐ รุ่น อาทิ พระกริ่งนเรศวร พ.ศ.๒๕๐๗ พระกริ่งนเรศวรวังจันทน์ พ.ศ. ๒๕๑๕ พระกริ่งนเรศวรเผด็จศึก พ.ศ.๒๕๒๒ พระกริ่งนเรศวร ๔๐๐ ปี ครองราชย์ พ.ศ.๒๕๓๓ พระกริ่งนเรศวรพระองค์ดำ ๑๐๐ ปี พิษณุโลกพิทยาคม พ.ศ.๒๕๔๒ พระเครื่องวัดนางพญา รุ่นพระฤกษ์ พ.ศ.๒๕๑๔ พระเครื่องวัดจุฬามณี พ.ศ.๒๕๑๑ หรือ พระเครื่องพิธีดังวัดท่ามะปราง พ.ศ.๒๕๑๐ และ ๒๕๑๖ เป็นต้น

 รวมทั้งได้ประมวล ร้อยเรียง เรื่องราวเนื้อหาสาระ ตำนานเมืองพิษณุโลก ตำนานพระพุทธชินราช -สมเด็จพระนเรศวรมหาราช และบรรพกษัตริย์ไทยในเมืองพิษณุโลกกว่า ๒๔ พระองค์ ตลอดจน เกล็ดความรู้ เกี่ยวกับสกุลพระเครื่อง พระพิมพ์ พระกริ่ง พระบูชา เมืองพิษณุโลก เพื่อเป็นองค์ความรู้ ที่สามารถใช้เป็นหลักฐานอ้างอิงและยึดถือเป็นแนวทางในการศึกษาได้เป็นอย่างดี พิมพ์สี่สี ด้วยกระดาษอย่างดี ขนาดเท่า นิตยสารพระเครื่องทั่วไป ขนาดหนากว่า ๔๐๐ หน้า บรรจุกล่องสวยงาม

อ. โจ้ (ขวัญทอง สอนศิริ)