เปลี่ยน "โควิด-19" เป็น "โรคประจำถิ่น" ได้อย่างไร มีคำตอบ | คมชัดลึก

นายแพทย์รุ่งเรือง กิจผาติ โฆษกกระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยถึงหลักการพิจารณาว่าโรค "โควิด-19" ว่าเป็น "โรคประจำถิ่น" ในประเทศใด หรือไม่ อย่างไร ต้องพิจารณาจากปัจจัยดังนี้

1. เชื้อลดความรุนแรง โดยปัจจุบันความรุนแรง อัตราการป่วยตายจากโรค "โควิด-19" ลดลงเหลือ เสียชีวิต 1 ราย จากผู้ติดเชื้อ 1,000 ราย
2. ประชาชนมีภูมิคุ้มกันค่อนข้างดี เช่น การฉีดวัคซีน การติดเชื้อก่อนหน้า
3. ระบการบริหารจัดการที่ดีของประเทศนั้นๆ ต้องมีระบบการบริหารจัดการ การดูแลรักษา และควบคุม/ชะลอการระบาดได้อย่างดี 

สำหรับ "โรคประจำถิ่น" เป็นโรคที่เกิดขึ้นประจำเฉพาะบริเวณพื้นที่นั้น ๆ มีการแพร่กระจายและสามารถคาดเดาอัตราการติดเชื้อได้ เช่น โรคไข้เลือดออก ไข้หวัดใหญ่ โรคเอดส์ 

ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า การที่ "โควิด -19" จะปรับเปลี่ยนเป็น "โรคประจำถิ่น" ได้หรือไม่ ไม่ใช่เกิดจากตัวเชื้อหรือระบบสาธารณสุขเท่านั้น แต่ต้องได้รับความร่วมมือ จากทุกภาคส่วนและประชาชนในการร่วมเดินหน้ารับมือให้ "โควิด-19" สู่ "โรคประจำถิ่น" เช่น การป้องกันตนเองสูงสุด รับการรับการฉีดวัคซีนเพื่อเพิ่มภูมิคุ้มกันทั้งระดับบุคคลและประเทศ

สำหรับการระบาดของโรคติดต่อ มี 4 ระดับ ได้แก่

1 โรคประจำถิ่น (Endemic)  คือ โรคที่เกิดขึ้นประจำในพื้นที่ คือมีอัตราป่วยคงที่และสามารถคาดการณ์ได้ โดยขอบเขตของพื้นที่อาจเป็นเมือง ประเทศ หรือใหญ่กว่านั้นอย่างกลุ่มประเทศ หรือทวีป เช่น ไข้หวัดใหญ่ ไข้เลือดออกในประเทศไทย โรคมาลาเรียในทวีปแอฟริกา

2) การระบาด  (Outbreak) คือ เหตุการณ์ที่มีผู้ป่วยเพิ่มขึ้นผิดปกติ ทั้งในกรณีโรคประจำถิ่น แต่มีจำนวนผู้ป่วยมากกว่าที่คาดการณ์ หรือในกรณีโรคอุบัติใหม่ ถึงแม้จะมีผู้ป่วยเพียงรายเดียว

3) โรคระบาด (Epidemic) เป็นการระบาดของโรคที่แพร่กระจายกว้างขึ้นในเชิงภูมิศาสตร์ ซึ่งโรคระบาดที่แผ่ไปในพื้นที่ที่กว้างขึ้นนั้นเป็นการระบาดที่เพิ่มขึ้นอย่างฉับพลัน และมีจำนวนผู้ติดเชื้อเกินกว่าที่คาดการณ์ได้ เช่น โรคอีโบลาที่ระบาดในทวีปแอฟริกาตะวันตกในปี 2557-2559

4 การระบาดใหญ่/ทั่วโลก (Pandemic ) หรือ ระดับการระบาดสูงสุด เช่น การระบาดของไข้หวัดใหญ่ที่ย้อนกลับไปตั้งแต่ปี พ.ศ. 2461 (Spanish flu) หรือการระบาดของไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009 และล่าสุดคือการระบาดของ COVID-19 ในอย่างน้อย 122 ประเทศทั่วโลก

อย่างไรก็ตาม หลังจากการแพร่ระบาดถึงขั้นสูงสุดของการระบาดแล้ว โรคระบาดเหล่านี้จะปรับเปลี่ยนกลายเป็นโรคประจำถิ่น หรือโรคระบาดตามฤดูกาลของประเทศ ต่อไป ตามเงื่อนไขที่กำหนดไว้