ปุจฉา-วิสัชนากับพระไพศาล วิสาโล-ขี้อิจฉาควรทำอย่างไร | คมชัดลึก

 พระไพศาล วิสาโล วิสัชนา :  ความอิจฉามักเกิดขึ้นจากการเปรียบเทียบ ไม่ว่าเราจะมีมากมายเพียงใด มีดีแค่ไหน เราก็จะอิจฉา (และตามมาด้วยความทุกข์เสมอ) เมื่อเห็นคนอื่นมีมากกว่าเรา มีดีกว่าเรา ได้โชคได้ลาภเพียงใด ก็ไม่มีความสุขเมื่อรู้ว่าคนอื่นเขาได้มากกว่าเรา (ไม่ว่าเงินเดือน โบนัส ถูกหวย เลื่อนขั้นหรือคำชม) ถ้าไม่อยากเป็นทุกข์เพราะความอิจฉา ก็ลองหยุดเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่น แล้วหันมาชื่นชมสิ่งที่ตนเองมีอยู่ (ไม่ว่ารูปธรรมหรือนามธรรม) พูดอีกนัยหนึ่งคือ “พอใจสิ่งที่มี ยินดีสิ่งที่ได้”

 จากนั้นก็ลองหันมาฝึกใจให้ชื่นชมยินดีที่ผู้อื่นได้ดีหรือได้มากกว่าเรา อันนี้เรียกว่า มีมุทิตาจิต มุทิตานั้นเป็นปฏิปักษ์กับความอิจฉา หากมีมุทิตามาก ความอิจฉาก็จะลดลง แล้วคุณจะมีความสุขได้ง่ายขึ้น สิ่งหนึ่งที่ช่วยให้เกิดมุทิตาจิตได้ก็คือ การมองเขาคนนั้นด้วยความเข้าใจและมีเมตตา เช่น เห็นว่าเขาทุ่มเทเสียสละมามาก ก็สมควรแล้วที่เขาจะได้รับคำชื่นชมหรือรางวัล หรือมองว่าเขาได้ขึ้นเงินเดือนก็ดีแล้วเพราะเขากำลังเดือดร้อนเรื่องเงิน พ่อแม่ก็เจ็บป่วยเข้าโรงพยาบาล ฯลฯ

 สัจจะกับอธิษฐาน ต่างกันตรงไหน

 เมย์ ธัมมะ ปุจฉา : หลวงพ่อคะ ขอถาม สัจจะ กับ อธิษฐาน จุดต่างคือตรงไหนคะ เมื่อหลวงพ่อเคยบอกว่า แท้จริงแล้ว อธิษฐานคือ การตั้งใจทำสิ่งใดสิ่งหนึ่ง ซึ่งโยมคิดว่า นั่น น่าจะเป็นสัจจะ แต่ทำไมถึงเป็น อธิษฐาน โยมไม่เข้าใจค่ะ

 พระไพศาล วิสาโล วิสัชนา :  อธิษฐานหมายถึง “ความตั้งใจมั่น การตัดสินใจเด็ดเดี่ยว ความตั้งใจมั่นแน่วแน่ที่จะทำการนั้นๆ ให้สำเร็จ และมั่นคงแน่วแน่ในทางดำเนินและจุดมุ่งหมายของตน” (จาก พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์ ของ พระพรหมคุณาภรณ์)

 อธิษฐานนั้นเล็งถึงความตั้งใจและความมุ่งมั่นที่จะทำตามความตั้งใจนั้นๆ

 ส่วน สัจจะ หมายถึง การพูดจริงและทำจริง (คือพูดว่าจะทำอะไร ก็ทำอย่างนั้น รับปากใคร ก็ทำอย่างที่พูด) สัจจะในความหมายหลังนั้นต่างจากอธิษฐานตรงที่ว่า อธิษฐานเป็นเรื่องของการตั้งใจส่วนตัว นึกไว้ในใจผู้เดียว ไม่ได้พูดหรือรับปากใครว่าจะทำอะไร

 อธิษฐานนั้นเป็นบารมีข้อหนึ่ง เช่นเดียวกับสัจจะ อย่างไรก็ตามมีธรรมหมวดหนึ่งชื่อ “อธิษฐานธรรม” หมายถึงธรรมที่ควรตั้งไว้ในใจเพื่อให้บรรลุถึงจุดมุ่งหมาย มี ๔ ประการ สัจจะเป็นหนึ่งในนั้น นอกเหนือจาก ปัญญา จาคะ และ อุปสมะ(ความสงบ)