ข้าวเหนียว-หมูปิ้ง
ข้าวเหนียว-หมูปิ้ง : โดย...พัฒนเดช อาสาสรรพกิจ
ประเทศไทยเป็นแหล่งที่ผู้ค้าขายมีอิสระมากที่สุดแห่งหนึ่งในโลก โดยเฉพาะอย่างยิ่งสินค้าประเภทอาหารจานด่วนแบบไทยๆ ทุกซอกทุกมุมบนทางเท้าของถนนเกือบทุกสายในประเทศไทย เรามีโอกาสพบเห็นรถเข็นขายอาหารอยู่ทั่วไป รถเข็นหลายคันแม้จะจอดขายหน้าสถานีบริการน้ำมันที่มีวัตถุไวไฟอยู่จำนวนมาก แต่ก็ยังเห็นมีควันไฟพวยพุ่งโขมงโฉงเฉง
โดยเฉพาะอย่างยิ่ง อาหารที่ได้รับความนิยมมากในปัจจุบันนี้ คือข้าวเหนียวและหมูปิ้งที่มีขายกันทั่วทุกท้องถิ่น คนขายทั้งชายและหญิงยืนปิ้งหมูเสียบไม้บนตะแกรงที่วางอยู่บนเตาถ่าน คอยพลิกหมูไปมาไม่ให้หมูไหม้เกรียมจนรสชาติขม
ลูกค้าที่มาอุดหนุนก็มีทั้งซื้อไปเฉพาะหมูเสียบไม้ปิ้ง และบ้างบางคนก็ซื้อพร้อมกับข้าวเหนียว ที่ผู้ขายบรรจุใส่ไว้ในกระติกน้ำพลาสติก ซึ่งวางอยู่ข้างรถเข็น หยิบหมูปิ้งที่ยังร้อนกรุ่นใส่ถุงพลาสติกสีใส โดยไม่สนใจว่าความร้อนจะละลายสารอะไรในพลาสติกออกมาปนเปื้อนบ้าง ส่วนข้าวเหนียวก็จก ล้วง ควักออกมาใส่ถุงพลาสติกเช่นกัน รายที่ขายดิบขายดีหน่อยก็อาจจะเอาข้าวเหนียวใส่ถุงวางพับปากไว้เคียงข้างเพื่อความสะดวกและรวดเร็ว
ส่วนใหญ่ข้าวเหนียวเป็นเพียงองค์ประกอบประดับฉากการกินของบางคน ตัวเอกที่เรียกร้องให้ลูกค้าแวะเวียนมาอุดหนุนกันบ่อยๆ อยู่ที่หมูปิ้ง พ่อค้าแม่ขายแต่ละคนจึงมีสูตรหมูปิ้งของตัวเอง บางคนก็เอาเนื้อหมูล้วนๆ แล่แผ่ออกเป็นแผ่นบางๆ บ้างบางคนก็เอาหมูชนิดติดมันสักหน่อยเพื่อความนุ่มเหงือกของคนกิน
แต่ก็มีบางรายที่เลือกหมูเนื้อแดงแต่ยังเอามันหมูมาเสียบติดโคนไม้ไว้ เพียงแค่เพราะเห็นว่าสวยงามเหมือนกับบาร์บีคิวที่ขายกันตามโรงแรมหรูหราขนาดใหญ่ โดยที่รู้ทั้งรู้ว่าลูกค้าในกลุ่มเป้าหมายของตนเองล้วนแต่เหลือทิ้งมันหมูเอาไว้ติดโคนไม้ทุกคน แถมยังเป็นตัวที่ทำให้ไฟในเตาถ่านลุกโชน เมื่อมันหยดจากการโดนความร้อนเสียด้วยซ้ำ และทำให้ต้องมาเสียเวลาใช้กรรไกรเล็มส่วนที่ไหม้ทิ้งไป
บางรายซื้อหมูมาได้ก็จับใส่ไม้เสียบแล้วเอามาวางปิ้งทันที บางเจ้าบางรายก็เอาหมูไปหมักตามสูตรของตัวเองก่อนที่จะปิ้ง รสชาติและความอร่อยของหมูปิ้งจึงแตกต่างกันไปตามสูตรของแม่ค้าพ่อค้าแต่ละคน แต่สิ่งหนึ่งที่ดูท่าว่าจะเหมือนกันเกือบทั้งประเทศก็คือ ราคาขายที่ตกประมาณไม้ละห้าบาทสำหรับหมูปิ้งบนรถเข็นข้างถนนทั่วไป
และสิ่งที่พ่อค้าแม่ค้าข้าวเหนียวหมูปิ้งส่วนใหญ่ยังขาดไปก็คือ การสร้างแบรนด์หรือตราสินค้าให้เป็นตัวของตัวเอง เพราะหากเชื่อมั่นในรสชาติของหมูปิ้งที่ตัวเองทำ ว่าสามารถเป็นสินค้าที่ดึงดูดใจลูกค้าให้เวียนกลับมาอุดหนุนในครั้งต่อไปได้ สิ่งที่จะให้ลูกค้าจดจำอย่างดีก็เพียงแค่ทำเลที่ตั้งเท่านั้น ที่จะเป็นเครื่องมือให้ลูกค้าจำเพื่อการมาซื้อซ้ำหรือบอกต่อกันไป ว่ารถเข็นขายข้าวเหนียว + หมูปิ้ง เชิงสะพานลอยนั้นเชิงสะพานลอยนี้อร่อยรสชาติดี
แต่ต้องไม่ลืมว่ารถเข็นขายข้าวเหนียวหมูปิ้งเกือบทั้งหมด ขายกันอยู่บนพื้นที่สาธารณะที่ใครหน้าไหนก็สามารถเข็นรถมาขายได้ จึงยากที่จะให้ลูกค้าจดจำหรือบอกต่อกันไปได้ถูกเจ้าถูกราย หรือแม้แต่เมื่อกิจการค้าเป็นไปได้ดีและต้องการขยายสาขา ก็ยากที่จะให้ลูกค้ารับรู้ได้ว่าหมูปิ้งของใครที่ควรไปอุดหนุน
พ่อค้าแม่ขายข้าวเหนียวหมูปิ้งทั้งหลาย จึงควรเร่งสร้างตราสินค้าและเอกลักษณ์ของตนเอง เพื่อเป็นจุดเด่นให้ลูกค้าจดจำได้แม่นยำมากขึ้นนอกเหนือไปจากรสชาติ เช่น ตั้งชื่อให้รับรู้กันไปว่าเป็นข้าวเหนียว+หมูปิ้งแม่สมศรี ซึ่งคุ้มค่าเพราะลงทุนจ้างคนเขียนป้ายเพียงไม่กี่บาทในปัจจุบันนี้ หรือเปลี่ยนมาใช้ใบตองเป็นแพ็กเกจจิ้ง สำหรับห่อหมูปิ้งและข้าวเหนียวให้ลูกค้า
ทั้งนี้ หากสามารถสร้างชื่อตราสินค้าและเอกลักษณ์ของตนเองได้ ต่อให้ถูกเทศกิจขับไล่จนต้องย้ายสถานที่ขายไปแห่งใหม่ หรือเมื่อลูกค้าต้องไปบอกต่อกันไปปากต่อปาก หรือแม้แต่เมื่อต้องขยายเพิ่มจุดขายให้มากขึ้น ก็จะเป็นการดีและทำได้ง่ายขึ้นกว่าการยืนปิ้งหมูขายไปวันๆ ครับ