นกชายเลนปากช้อน | คมชัดลึก

                   ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา นกชายเลนปากช้อน (Spoon-billed Sandpiper) น่าจะเป็นหนึ่งในนกที่มีการพูดถึงมากที่สุดในวงการดูนกทั่วโลก ตั้งแต่สหภาพนานาชาติเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (IUCN) เลื่อนสถานภาพของนกชนิดนี้จากใกล้สูญพันธุ์ (Endangered) เป็นใกล้สูญพันธุ์เป็นอย่างยิ่ง (Critically endangered) เมื่อ พ.ศ.2551 เพราะพบว่าประชากรในแหล่งทำรังวางไข่ทางตะวันออกของรัสเซียมีจำนวนลดลงอย่างมีนัยสำคัญ ตั้งแต่ราวๆ เกือบพันคู่เมื่อสิบปีที่แล้วจนปัจจุบันเหลือเพียงร้อยกว่าคู่เท่านั้น!

                    สาเหตุหลักของการลดจำนวนลงมาจากการสูญเสียถิ่นอาศัยที่เหมาะสม โดยเฉพาะถิ่นอาศัยซึ่งเป็นแหล่งพักพิงระหว่างทางอพยพ (Staging area) ในจีนและเกาหลี นอกจากนี้นกบางส่วนยังถูกดักจับกินทุกปีในแหล่งอาศัยหลักช่วงฤดูหนาวที่พม่าและบังกลาเทศ แต่จุดที่พบมันได้ไม่ยากก็คือนาเกลือและหาดเลนในอ่าวไทยตอนในนี่เอง นกชายเลนปากช้อนจึงเหมือนแม่เหล็กดึงดูดนักดูนกจากทั่วโลกให้หลั่งไหลมายังเมืองไทย

                   นกชายเลนปากช้อนเป็นนกชายเลนขนาดเล็กมาก ปากและขาค่อนข้างสั้น คอสั้น มีขนาดและสัดส่วนของร่างกายเท่าๆ กันนกสติ๊นท์ (Stint) โดยเฉพาะนกสติ๊นท์คอแดง (Red-necked Stint) ซึ่งมักพบหากินปะปนกัน แต่นกชายเลนปากช้อนมีส่วนหัวโตกว่าและมีลักษณะปากที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว โดยครึ่งหนึ่งของจะงอยปากทั้งสองข้างมีลักษณะแบนคล้ายช้อน จะงอยปากบนยาวกว่าจะงอยปากล่างเล็กน้อย ลักษณะปากที่โดดเด่นมากของมันนี่เองที่ทำให้บางครั้งมันถูกจัดอยู่ในสกุล Eurynorhynchus เพียงชนิดเดียว

                  นกชายเลนปากช้อนหาอาหารโดยการเดินลุยไปในบริเวณน้ำตื้น ในขณะเดียวกันมันก็จะใช้ปากจุ่มลงไปในโคลนแล้ว “ไถ” ดินเลนไปด้านหน้า แต่บางครั้งมันก็เดินจิ้มปากลงไปในน้ำแล้วยกปากขึ้นอย่างรวดเร็วซ้ำไปซ้ำมาคล้ายนกสติ๊นท์ นกชายเลนปากช้อนมักอพยพกลับขึ้นเหนือทันทีที่เริ่มผลัดขนเข้าสู่ชุดขนฤดูผสมพันธุ์

                 วันเสาร์ที่ 31 มีนาคมนี้ จึงขอเชิญชวนผู้อ่านมาร่วมกันเลี้ยงส่งนกชายเลนปากช้อนในงาน “อนุรักษ์ภูมิปัญญา ร่วมรักษานกชายเลน” ซึ่งจัดโดยสมาคมอนุรักษ์นกและธรรมชาติแห่งประเทศไทย (BCST) ร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบลปากทะเล ณ ศูนย์เรียนรู้เรื่องนกและระบบนิเวศบ้านปากทะเล อ.บ้านแหลม จ.เพชรบุรี

...........................
(นกป่าสัปดาห์ละตัว : นกชายเลนปากช้อน)