โอ่ง อ่าง กระถาง : เจดีย์หัก-เขางู | คมชัดลึก

           เอ่ยชื่อเมืองโอ่ง ใครๆ ก็รู้จัก ว่าหมายถึง จังหวัดราชบุรี เพราะความที่มีการปั้นโอ่งลายมังกร คุณภาพดีเป็นที่ขึ้นชื่อลือชา และทุกวันนี้ การใช่พาชนะกักเก็บน้ำเปลี่ยนไป โอ่งน้ำก็ยังคงอยู่แม้จะเปลี่ยนหน้าที่ไปบ้าง รวมทั้งรูปแบบ สีสัน ลวดลายก็ปรับตัวเข้ากับยุคสมัยและความต้องการมากขึ้น ราชบุรีจึงไม่ร้างจากชื่อเมืองโอ่ง

            วันนี้ ถ้าใครผ่านไปทางถนนสายเจดีย์หัก-เขางู ถนนที่นักท่องเที่ยวใช้เป็นเส้นทางผ่านไปอำเภอสวนผึ้ง แหล่งท่องเที่ยวสำคัญอีกแห่งของจังหวัดราชบุรี  ก็อาจจะได้เห็นโอ่ง อ่าง กระถาง เรียงรายอยู่ริมถนน ก็ไม่ต้องแปลกใจ เพราะตอนนี้ ผู้ประกอบการโรงงานและผู้ค้าพากันจับจองพื้นที่สองฟากถนน ตกแต่งเป็นหน้าร้าน เพื่อเชิญชวนลูกค้าให้แวะมาเลือกช็อปโอ่ง อ่าง กระถาง ที่มีรูปทรงต่างๆ ทั้งไซส์เล็ก ไซส์ใหญ่ จนกลายเป็นย่านการค้าที่คึกคัก 

            น่าดีใจ ที่สำนักงานพาณิชย์จังหวัดราชบุรี เข้าไปช่วยส่งเสริมและรวมกลุ่มผู้ค้า จากปีที่แล้วที่มีผู้ประกอบการ 29 ร้าน ปัจจุบันเพิ่มเป็น 33 ร้าน ผู้ประกอบการแต่ละรายผลิตงานไม่เหมือนกัน ก็นำมารวมกับผู้ประกอบการรายอื่นๆ หลายราย ก็เป็นร้านค้าที่มีงานสินค้าหลากหลาย

            ณรงค์ แก้วอร่าม เจ้าของร้านรัตนโกสินทร์ ที่เปิดร้านให้เข้าเยี่ยมชม เล่าว่า จากที่เมื่อก่อนต่างคนต่างปั้น ต่างคนต่างขาย ก็มารวมกลุ่มกันชัดเจนเมื่อ 2-3 ปีก่อน บนถนนสายเจดีย์หัก-เขางู เพราะมีนักท่องเที่ยวผ่านไปมาก็แวะซื้อกันมากขึ้น ที่นิยมคือกระถางมังกรปลูกบัว

            ลุงสุเทพ หนึ่งในช่างปั้น กำลังปั้นดินขึ้นรูปลายมังกร รอบกระถางขนาดใหญ่ บอกว่า กว่าจะทำแบบนี้ได้เพราะทำมานาน 30-40 ปี ทำจนเคยชิน ชนิดที่ว่าระหว่างที่พูดคุยกับเรา ลุงสุเทพก็ยังคงแต้มดินขึ้นรูปมังกรไปตามกระถาง

            "เมื่อก่อนหัดทำตามบ้าน เพราะมีทำโอ่งมังกรกันเยอะ แต่ตอนนี้แรงงานฝีมือหายาก เด็กรุ่นใหม่ ไม่ค่อยทำกันแล้ว เพราะเป็นงานละเอียด ต้องอดทน แต่พอเราทำชินแล้ว ก็ใช้เวลาไม่นาน อย่างกระถางใหญ่ๆ ที่เห็นนี่ก็ใช้เวลาขึ้นมังกร ก็ใช้เวลาราวๆ ครึ่งชั่วโมง"  ลุงสุเทพบอก

             คุยกันไม่ทันจบ ลุงแกก็ขึ้นรูปมังกรเสร็จอีกใบ หันไปเรียกช่างปั้นหญิงที่กำลังขึ้นลายดอกไม้ข้างโอ่ง ให้มาช่วยกันยก ฉันจึงเข้าใจว่า นอกจากงานละเอียดแล้ว ยังเป็นงานที่หนักจริงๆ และทุกขึ้นตอนก็ยังเจือไปด้วยแรงงานคน 

             ออกจากโรงงานรัตนโกสินทร์ เราแวะไปที่ โรงงานเซรามิก เถ้าฮงไถ่ โรงงานผลิตโอ่งมังกรแห่งแรกของเมืองราชบุรี  ที่ไปอยู่ในฉากละครเรื่อง "แม่ยายที่รัก" ซึ่งพงษ์ศักดิ์  สุพานิชวรภาชน์ หนึ่งในทายาท "เถ้าฮงไถ่" พาชมโรงงานที่วันนี้เปลี่ยนโฉมหน้าไปจากเดิม อีกทั้งการจัดแสดงสินค้าก็อาศัยลานหญ้ากว้างๆ สร้างสรรค์จินตนาการต่างๆ จนช่วยดึงทรัพย์จากกระเป๋าลูกค้าได้ไม่ยาก

             คุณพงษ์ศักดิ์ บอกว่า ทางโรงงานเปลี่ยนการผลิตมาเป็นรูปแบบโมเดิร์นมากขึ้น เน้นที่การตกแต่ง ซึ่งก็ได้ลูกค้าเป็นพวกรีสอร์ท โรงแรม โดยเราผลิตตามออเดอร์ แต่บางทีลูกค้ามาเห็นสถานที่ มาเห็นตัวอย่างสินค้าก็อาจจะปรับเปลี่ยน รูปแบบ หรือสี เราก็ทำ แต่ปัญหาตอนนี้คือการขาดแคลนแรงงาน โดยเฉพาะเมื่อมีมาตรการค่าแรง 300 บาท เราจ้างไม่ไหว แรงงานก็ย้ายไปทำงานที่อื่น เราก็ต้องหาวิธีการใหม่ๆ แต่ทุกขั้นตอนก็ยังต้องอาศัยแรงงานคน

              ใครแวะไปถนนสายเจดีย์หัก-เขางู ลองแวะช็อปกันดู เพราะนอกจากโอ่ง อ่าง กระถาง ของดีเมืองราชบุรีแล้ว ยังมีดินปลูกต้นไม้ และพันธุ์ไม้ดอกไม้ประดับแหล่งใหญ่ที่สุดในราชบุรีและจังหวัดใกล้เคียงอีกด้วย 

.......................................
(โอ่ง อ่าง กระถาง : เจดีย์หัก-เขางู : คอลัมน์ถิ่นไทยงาม )