แปรรูป'สาหร่ายน้ำจืด'ของดีเมืองน่าน | คมชัดลึก

                          จากความสมบูรณ์ของสาหร่ายน้ำจืด หรือ "ไก" ในลำน้ำน่าน ที่ชาวไทยลื้อนำมาทำเป็นอาหารมาหลายชั่วอายุคนนั้น วันนี้ถูกแปรรูปมาเป็นผลิตภัณฑ์อาหารสุขภาพ "สาหร่ายแผ่นทรงเครื่อง-สาหร่ายแผ่นเลิศรส" แบรนด์ "สายใยบัว" ในนาม "กลุ่มวิสาหกิจชุมชนแปรรูปสาหร่ายน้ำจืด บ้านหนองบัว" ต.ป่าคา อ.ท่าวังผา จ.น่าน โดยมี "ศิริพร คำหว่าง" เป็นประธาน จนได้รับการคัดสรรเป็นสินค้าโอท็อปหลายปีติดต่อกัน และยังสร้างรายได้เข้าชุมชนปีละนับล้านบาท

                          ศิริพร บอกว่า ปกติสาหร่ายน้ำจืด หรือที่คนน่านเรียกว่า “สาหร่ายไก” นั้น จะขึ้นตามธรรมชาติ อยู่บนก้อนหินในแม่น้ำน่าน มีลักษณะเป็นเส้นยาว สีเขียวสด ความยาวถึง 1-2 เมตร มักจะอยู่ในบริเวณที่เป็นหาดหิน ความลึกใต้ท้องน้ำลงไป 30-50 ซม. สภาพน้ำที่ใสสะอาด และมีน้ำไหลเอื่อยๆ ตั้งแต่ต้นน้ำที่ อ.ทุ่งช้าง จนถึง อ.เวียงสา แต่จะมีมากที่สุดที่ อ.ท่าวังผา เก็บได้ในช่วงฤดูหนาวตั้งแต่เดือนตุลาคมถึงเดือนเมษายน พอเข้าเดือนพฤษภาคม หากมีฝนตกสาหร่ายเหล่านี้จะหลุดทันที เดิมทีชาวบ้านนำมาปรุงทำเป็นห่อนึ่งไก หรือห่อหมกไก และคั่วไก เชื่อว่าเป็นอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการที่จะช่วยให้สุขภาพแข็งแรงและอายุยืน

                          หลังจากที่จังหวัดได้ส่งไปตรวจสอบหาคุณสมบัติของสาหร่ายน้ำจืดชนิดนี้ พบว่าเป็นสาหร่ายที่มีสารอาหารที่เป็นประโยชน์ต่อร่างกายมากกว่าสาหร่ายทะเล เนื่องจากมีกากใย หรือเส้นใยมากกว่า  นอกจากนี้พบว่ามีปริมาณโปรตีนสูงใกล้เคียงกับเนื้อสัตว์ และมีเบต้าแคโรทีนสูงกว่าแครอทถึง 4 เท่า มีวิตามินบี 1 บี 2 มากกว่าผักบางชนิด ทำให้สาหร่ายน้ำจืดมีสรรพคุณที่จะช่วยป้องกันโรคโลหิตจาง บำรุงสมอง กระดูกและฟันให้แข็งแรง และยังต้านอนุมูลอิสระด้วย ชาวบ้านจึงนำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อาหารหลายอย่าง อาทิ สาหร่ายแผ่นทรงเครื่อง และสาหร่ายเลิศรส หรือไกเส้น ข้าวตังหน้าไก น้ำพริกไก คุกกี้ไก

                          "ตอนหลังเราพบว่าสาหร่ายแผ่นทรงเครื่อง และสาหร่ายเลิศรส หรือไกเส้น ไกผง ขายดีที่สุด เราจึงเน้น 2 ตัวนี้ และติดตราการค้าในนาม "สายใยบัว" จนได้รับการคัดสรรเป็นสุดยอดผลิตภัณฑ์หนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ หรือโอท็อประดับ 4 ดาว มาหลายปีติดต่อกัน และปีนี้ได้มีการปรับปรุงซองบรรจุภัณฑ์เป็นซองฝอยก๊าสไนโตรเจน ที่สามารถเก็บผลิตภัณฑ์ได้นานถึง 6 เดือน" ศิริพร กล่าว 

                          สำหรับการนำสาหร่ายน้ำจืดมาแปรรูปนั้น เริ่มจากสมาชิกกลุ่มและเครือข่ายไปเก็บสาหร่ายจากแม่น้ำน่าน มาล้างให้สะอาดก่อนนำไปตาก หากจะทำเป็นไกแผ่นทรงเครื่อง จะนำไกมาปรุงด้วยเกลือสินเธาว์ ผสมน้ำตาลเล็กน้อย เพิ่มรสด้วยเมล็ดงา แล้วเคี้ยวให้เป็นเนื้อเดียวกัน จากนั้นทำเป็นแผ่นบางๆ ขนาดพอประมาณตามที่ต้องการ ผึ่งให้แห้ง แล้วมาทอด บรรจุซองขนาด 15 กรม ภายใน 1 ซองมีราว 12-15 ชิ้นขายซองละ 20 บาท ขายส่งโหลละ 100 บาท ส่วนไกเลิสรส จะเอาไกสดที่ผ่านการตากและอบ เป็นรสธรรมชาติลูกค้าสามารถนำไปปิ้ง หรือทอดก็ได้ 

                          "ปีที่แล้วเราใช้วัตถุดิบกว่า 9,000 กก.ซื้อมาในราคา กก.ละ 20-30 บาท แปรรูปแล้วขายได้กว่า 1 ล้านบาท ปีนี้ตลาดต้องการสูง ตั้งเป้าไว้ว่าจะใช้วัตถุดิบ 1.5 หมื่น กก.แปรรูปแล้วคาดว่าจะขายได้ไม่น้อยกว่า 1.5 ล้านบาท ตลาดหลักขายที่ร้านค้าโอท็อปทั้ง 2 แห่งใน จ.น่าน ขายได้เดือนละราว 4 หมื่นบาท นอกจากนั้นยังมีร้านค้าทั่วไปที่ อ.ท่าวังผาบ้าง ตัวเมืองบ้าง  นักท่องเที่ยวมาที่กลุ่มบ้าง และอีกส่วนหนึ่งลูกค้าสั่งมา รวมถึงขายตามงานโอท็อปด้วย ทำให้แต่ละปีผลิตแทบไม่ทัน" ศิริพร กล่าว 

                          นับเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชนที่ประสบผลสำเร็จอีกแห่งหนึ่งที่สามารถนำภูมิปัญญาในชุมชนมาต่อยอดสร้างเป็นอาชีพเสริมให้สมาชิกได้เป็นอย่างดี และที่นี่ก็เป็นสถานที่หนึ่งในอีกหลายแห่ง ที่สมาคมสื่อมวลชนเกษตรแห่งประเทศไทยจัดโครงการเกษตรทัศนศึกษาที่ จ.น่าน ระหว่างวันที่ 1-3 มีนาคมนี้ สนใจสอบถามโทร.0-2940-5425-6

 

 

--------------------

(แปรรูป 'สาหร่ายน้ำจืด' เป็นผลิตภัณฑ์ ติดแบรนด์ 'สายใยบัว' ของดีเมืองน่าน : โดย...ดลมนัส  กาเจ)