รู้ทันมะเร็ง : อสม.เชี่ยวชาญโรคมะเร็ง | คมชัดลึก

 

                   ในขณะที่ทั่วโลกรวมถึงประเทศไทยเรากำลังหวาดผวาภัยร้ายของโรคติดเชื้ออีโบล่า ก็อย่าพึ่งตกอกตกใจจนเกินกว่าเหตุ เพราะโรคนี้ยังไม่มีรายงานผู้ติดเชื้อในบ้านเราแต่อย่างใด ตอนนี้ทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้องของกระทรวงสาธารณสุขก็เตรียมพร้อมกันอย่างเข้มแข็ง เพราะฉะนั้นมั่นใจได้เลยว่าวงการแพทย์และสาธารณสุขไทยพร้อมรับมือโรคร้ายนี้เต็มที่

 

                   วกกลับมาเรื่องการจัดการปัญหาโรคมะเร็ง ซึ่งแตกต่างจากโรคติดเชื้ออย่างสิ้นเชิง ประเด็นหลักเป็นเพราะสาเหตุของโรคที่ต่างกัน โรคมะเร็งแต่ละอวัยวะมีสาเหตุที่แตกต่างกัน มิหนำซ้ำมะเร็งหลายอวัยวะยังไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริงอีกต่างหาก พูดง่ายๆ ว่ามะเร็งมีมากมายหลายสาเหตุมากกว่าโรคติดเชื้อ ที่มีสาเหตุตรงไปตรงมาจากเชื้อโรคประเภทเดียว ดังนั้นการทำสงครามเพื่อเอาชนะโรคมะเร็งจึงไม่ใช่เรื่องง่าย เป็นเรื่องที่ยากกว่าและใช้เวลายาวนานกว่าในการลดอุบัติการณ์ของโรคมะเร็งลงได้ ยกตัวอย่างการพยายามลดอุบัติการณ์การเกิดโรคมะเร็งเซลล์ตับ ซึ่งในบ้านเราเป็นมะเร็งที่พบบ่อยที่สุดเป็นอันดับหนึ่งคู่กับมะเร็งทางเดินน้ำดีนั้น นอกจากการป้องกันโรคจะยากเพราะมีหลายสาเหตุแล้ว สาเหตุสำคัญสาเหตุหนึ่งคือ การติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีเรื้อรังทำให้เซลล์ตับปกติค่อยๆ เปลี่ยนเป็นตับแข็งและมะเร็งตับในที่สุด การให้วัคซีนในเด็กแรกเกิดฟรีทุกคนที่ทำมาตั้งแต่ปี 2535 เพื่อให้ร่างกายเด็กเยาวชนคนรุ่นใหม่สร้างภูมิคุ้มกัน ไม่ให้เป็นพาหะของโรคนี้ กว่าจะส่งผลให้อัตราการเกิดโรคมะเร็งเซลล์ตับลดลง ต้องใช้เวลานาน 25-30 ปี เมื่อเด็กที่ได้รับวัคซีนเหล่านี้โตเป็นผู้ใหญ่ นอกจากนั้น การป้องกันการเกิดโรคมะเร็งจนสามารถลดอุบัติการณ์ของโรคมะเร็งในภาพรวมให้ประสบผลสำเร็จได้นั้น ต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วนอย่างแท้จริง ตัวอย่างใกล้ตัวก็คือสภาพแวดล้อมที่เป็นพิษเต็มไปด้วยสารก่อมะเร็ง ทั้งจากมลภาวะในอากาศ ดิน น้ำ อาหารก่อมะเร็งและอีกสารพัดมากมาย ลำพังแค่กลุ่มบุคคลหรือหน่วยงานไม่กี่หน่วยงาน ไม่มีทางเอาชนะปัญหาที่ซับซ้อนพวกนี้ได้

 

                   ล่าสุดการนำตัวแทนอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านหรือ อสม.จากทุกจังหวัดทั่วประเทศ มาอบรมให้ความรู้พื้นฐานด้านโรคมะเร็ง จัดโดยสถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ร่วมกับกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ เริ่มตั้งแต่การปฏิบัติตัวเพื่อให้ห่างไกลโรคมะเร็งโดยใช้หลักการ 5 ทำ 5 ไม่ห่างไกลมะเร็ง การสังเกตความผิดปกติของร่างกายตามหลัก 7 สัญญาณอันตรายที่มีโอกาสเป็นมะเร็ง การตรวจคัดกรองเพื่อค้นหามะเร็งในระยะเริ่มต้นในกลุ่มประชาชนที่มีความเสี่ยง การสร้างความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเพื่อลบล้างความเชื่อที่ผิดเกี่ยวกับโรคมะเร็ง และความรู้เรื่องโรคมะเร็งที่พบบ่อยในคนไทย ด้วยความหวังว่าตัวแทน อสม.เหล่านี้จะนำความรู้ที่ได้รับไปถ่ายทอดให้แก่เพื่อนสมาชิก อสม. ทั่วประเทศอีกหนึ่งล้านกว่าคนและส่งต่อสู่ประชาชนทั่วทุกภูมิภาคในที่สุด

 

                   นับเป็นอีกเครือข่ายหนึ่งที่สำคัญของสังคมที่จะร่วมด้วยช่วยกัน ผลักดันให้สังคมไทยห่างไกลมะเร็งในอนาคตอันใกล้นี้