นกกระจิ๊ดพันธุ์ญี่ปุ่น | คมชัดลึก

               อย่างที่ได้เกริ่นไปในสัปดาห์ที่แล้วว่า warbler นั้นเป็นชื่อที่ใช้เรียกครอบคลุมนกมากมายหลายกลุ่ม โดย leaf warbler หรือ “นกกระจิ๊ด” เป็นกลุ่มที่มีความหลากหลายทางชนิดพันธุ์มากที่สุด จึงไม่น่าแปลกใจนักที่นักดูนกส่วนใหญ่จะนึกถึงนกกระจิ๊ดเมื่อได้ยินคำว่า warbler ทั้งๆ ที่คำนี้กินความหมายกว้างรวมไปถึงนกหลายวงศ์ นกกระจิ๊ดพันธุ์ญี่ปุ่น (Japanese Leaf Warbler) ที่นำมาแนะนำให้รู้จักกันในสัปดาห์นี้ก็เป็นนกที่เพิ่งได้รับการรับรองเป็นนกชนิดใหม่ของไทยเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา เช่นเดียวกับนกกระจ้อยอกลายจุดเมื่อสัปดาห์ก่อน

               ในบรรดานกกระจิ๊ดที่เพิ่งถูกพบในเมืองไทย มีอยู่สามชนิดที่มีสถานภาพหลักเป็นนกอพยพผ่าน โดยรายงานส่วนใหญ่อยู่ในช่วงนี้ของปี ขณะที่พวกมันอพยพจากป่าเขตร้อนซึ่งเป็นแหล่งอาศัยช่วงฤดูหนาว ขึ้นไปยังแหล่งทำรังวางไข่ในเขตหนาวของเอเชียตะวันออก นกกระจิ๊ดพันธุ์ญี่ปุ่นเป็นชนิดที่พบได้ยากที่สุดในสามชนิด โดยมีรายงานการพบเพียงแค่ครั้งเดียวเท่านั้น ต่างจาก นกกระจิ๊ดซาคาลิน (Sakhalin Leaf Warbler) และ นกกระจิ๊ดคัมชัตกา (Kamchatka Leaf Warbler) ซึ่งพบได้เป็นจำนวนมาก

               รายงานส่วนใหญ่ของนกกระจิ๊ดสามชนิดนี้มาจากนกที่ถูกดักเพื่อทำเครื่องหมายใส่ห่วงขาในช่วงกลางเดือนมีนาคมจนถึงกลางเดือนพฤษภาคม โดยช่วงพีคที่จะพบจำนวนตัวและชนิดพันธุ์หลากหลายที่สุดคือเดือนเมษายน นกกระจี๊ดพันธุ์ญี่ปุ่นเพียงรายงานเดียวของเมืองไทยคือนกที่ถูกจับใส่ห่วงขาได้ในวันที่ 14 เมษายน 2556 โดยคณะของ รศ.ฟิลิป ราวด์ ที่เกาะมันใน จ.ระยอง เป็นไปได้ว่ามันอาจอพยพผ่านเมืองไทยเป็นประจำ แต่มีจำนวนตัวน้อย และจำแนกชนิดในภาคสนามได้ยาก ทำให้ถูกมองข้ามตามระเบียบนกสีตุ่นๆ ตัวเล็กๆ

               นกกระจิ๊ดพันธุ์ญี่ปุ่นเพิ่งถูกยกเป็นชนิดเต็ม แยกออกมาจาก นกกระจิ๊ดขั้วโลกเหนือ (Arctic Warbler) โดยเป็นชนิดที่มีขนาดใหญ่ที่สุดและมีโทนสีลำตัวโดยรวมออกเหลืองมากที่สุด เรียกได้ว่าหน้าตามันก็พอจะดูต่างจากนกกระจิ๊ดขั้วโลกเหนือและ “คู่เหมือน” อย่างนกกระจิ๊ดคัมชัตกาอยู่บ้าง แต่ในภาคสนามจำเป็นต้องได้ยินเสียงร้องจึงจะสามารถยืนยันชนิดได้

               แหล่งอาศัยหลักในช่วงฤดูหนาวของนกกระจิ๊ดพันธุ์ญี่ปุ่นนั้นคาดว่าเป็นเกาะแถบตะวันออกของซุนดา มันทำรังวางไข่บนภูเขาของเกาะหลักในประเทศญี่ปุ่น ยกเว้นเกาะฮอกไกโด ซึ่งเป็นแหล่งทำรังของนกกระจิ๊ดคัมชัตกา

               นกกระจิ๊ดพันธุ์ญี่ปุ่น

               ชื่ออังกฤษ  Japanese Leaf Warbler

               ชื่อวิทยาศาสตร์  Phylloscopus xanthodryas (Swinhoe, 1863)

               วงศ์ (Family)  Phylloscopidae (วงศ์นกกระจิ๊ด)

               อันดับ (Order)  Passeriformes (อันดับนกเกาะคอน)