โปรตีนมากไปทำเด็กเสี่ยงอ้วน | คมชัดลึก

          ช่วงวัยเด็กเล็ก 1-3 ปี โภชนาการสำคัญที่ส่งเสริมการเจริญเติบโตคือ อาหารในกลุ่มพลังงาน ได้แก่ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต และไขมัน การจัดเตรียมอาหารให้ลูกวัยนี้จึงต้องเน้นที่วัตถุดิบอาหารครบคุณค่า 5 หมู่ ในปริมาณที่เหมาะสม

          แต่ทราบกันไหมว่า หากลูกได้รับ “โปรตีน” มากเกินไปในช่วงวัยนี้ ไตลูกจะทำงานหนักและส่งผลให้ลูกมีโอกาสเติบโตเป็นคนอ้วน และมีภาวะเสี่ยงที่จะเป็นโรคไม่ติดต่อในระยะยาว เช่น เบาหวาน ความดันโลหิตสูง และโรคหัวใจ หรือหากลูกได้รับโปรตีนน้อยเกินไปก็อาจส่งผลให้เป็นเด็กแคระแกร็นได้

อาหารตามหลักโภชนาการ

          มีข้อมูลรายงานการวิจัยสนับสนุน โดยผลสำรวจการได้รับพลังงานและสารอาหารหลักของเด็กไทยก่อนวัยเรียนอายุ 1-5 ปีทั่วประเทศจำนวน 256 คน ช่วงปี 2554-2555 พบว่ามากกว่าร้อยละ 90 เด็กไทยก่อนวัยเรียนได้รับโปรตีนมากกว่าเกณฑ์ที่แนะนำเกือบสองเท่าของปริมาณสารอาหารอ้างอิงที่ควรได้รับประจำวัน และมีข้อมูลการศึกษาทางระบาดวิทยาในประเทศอังกฤษ พบว่าเด็กอายุ 21 เดือน (1 ปี 9 เดือน) ที่ได้รับอาหารกลุ่มพลังงานสูงจากโปรตีน จะมีความสัมพันธ์กับน้ำหนักและดัชนีมวลกายที่มากขึ้น แต่ไม่สัมพันธ์กับความสูงที่เพิ่มขึ้น

 

พญ.กิติมา ยุทธวงศ์

        “แปลว่าถ้าได้รับโปรตีนมากไปจะทำให้อ้วนมากกว่าจะทำให้สูง” พญ.กิติมา ยุทธวงศ์ ​กุมารแพทย์และผู้อำนวยการบริหารสมาคมผู้ผลิตอาหารทารกและเด็กเล็ก อธิบายความจากงานวิจัย โดยระบุว่า เป็นเรื่องที่พ่อแม่ต้องคำนึงให้มากในเรื่องการจัดเตรียมอาหารให้ลูกในวัยเด็กเล็ก 1-3 ปี เนื่องจากเด็กเล็กที่ได้รับโปรตีนมากเกินไป จะมีความเสี่ยงต่อภาวะอ้วน น้ำหนักเกิน และโรคในกลุ่ม NCDs ในวัยผู้ใหญ่ ส่วนเรื่องความสูง แม้ว่าโปรตีนจะเป็นสารอาหารที่ช่วยสร้างกล้ามเนื้อเพื่อการเจริญเติบโตของร่างกาย แต่ความสูงคือการเติบโตของกระดูก และโภชนาการสำคัญที่ส่งเสริมการเติบโตแข็งแรงของกระดูกคือ แคลเซียม ฟอสฟอรัสและวิตามินดี

          โปรตีน เป็นสารอาหารกลุ่มพลังงานที่ร่างกายเด็กในช่วงวัย 1-3 ปีต้องการมาก เพราะเป็นช่วงที่ร่างกายและสมองกำลังเจริญเติบโตเร็วมากอีกช่วงหนึ่งของชีวิต เด็กเล็กวัยนี้ต้องการพลังงานวันละ 1,000 กิโลแคลอรี สัดส่วนโปรตีนต่อวันไม่ควรเกินร้อยละ 15 ของพลังงานทั้งหมด หรือประมาณ 19 กรัมต่อวัน (อ้างอิงจากคู่มือแนวทางการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพด้านโภชนาการในคลินิกสุขภาพเด็กดีสำหรับบุคลากรสาธารณสุข) หรือเทียบเป็นปริมาณเนื้อสัตว์ประมาณ 3 ช้อนกินข้าว

          “สิ่งสำคัญคือ ลูกต้องได้รับโปรตีนทุกวันและควรเป็นโปรตีนที่ดีมีคุณภาพด้วย ปริมาณที่กินต้องเหมาะสม หากกินโปรตีนมากเกินไป จะส่งผลต่อการทำงานของไตในการกำจัดของเสียที่เกิดจากการได้รับโปรตีนมากเกิน หากขาดโปรตีนต่อเนื่อง ก็จะมีผลกระทบต่อการเติบโต อาจทำให้มีภาวะแคระแกร็น และเจ็บป่วยได้ง่าย ดังนั้น ควรเลือกโปรตีนคุณภาพดีเพื่อลดปริมาณรวมของโปรตีนที่ได้รับ” พญ.กิติมา กล่าวเสริม

          ทั้งนี้ แหล่งโปรตีนคุณภาพดีสำหรับเด็กเล็ก นอกเหนือจากเนื้อสัตว์ ปลา ไข่ ยังมีนมและผลิตภัณฑ์นมรวมอยู่ด้วย เนื่องจากนมเป็นอาหารในมื้อเสริมของเด็กเล็ก การกินนมวันละ 2-3 แก้ว/กล่อง จะช่วยเติมเต็มโภชนาการที่เด็กได้รับไม่ครบถ้วนเพียงพอจากอาหารมื้อหลักอันเป็นผลมาจากพฤติกรรมการกินประเภทเลือกกิน หรือกินได้น้อยในแต่ละมื้อ

          ดังนั้น ควรจัดโภชนาการต่างๆ ให้เพียงพอและสมดุล ลูกก็จะเติบโตและมีสุขภาพดี ผู้เชี่ยวชาญยังแนะนำหลักการจัดอาหารไว้ว่า เด็กเล็กควรกินไข่วันละฟองและดื่มนมทุกวัน กินปลา หมู ไก่ สลับกันไป หรือกินเต้าหู้ ทดแทนเนื้อสัตว์ในบางมื้อ คุณแม่ควรจัดอาหารที่มีธาตุเหล็กสูงให้ลูกกินด้วย เช่น ตับ เลือด ไข่แดง รวมทั้งผักใบเขียวเข้ม สัปดาห์ละ 1-2 ครั้งเพื่อป้องกันภาวะซีดจากโลหิตจาง