คำวัด - ฆราวาส -ฆราวาสธรรม | คมชัดลึก

   พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙ ราชบัณฑิต) เจ้าอาวาสวัดราชโอสาราม ได้อธิบายความหมายของคำว่า ฆราวาส (อ่านว่า คะราวาด) นัยแรกแปลว่า การอยู่ครองเรือน, การอยู่ในเรือน, การเป็นอยู่แบบชาวบ้าน เช่น

 "ฆราวาสเป็นที่คับแคบ เป็นทางมาแห่งธุลี บรรพชาเป็นทางปลอดโปร่ง...."
 ฆราวาส นัยที่สองแปลว่า ผู้ครองเรือน, ผู้อยู่ในเรือน ได้แก่ชาวบ้านทั่วไปที่มิใช่นักบวช เป็นคำที่มีความหมายเดียวกับคำว่า คฤหัสถ์ เช่น "ฆราวาสธรรมเป็นธรรมสำหรับผู้ครองเรือนจะพึงประพฤติปฏิบัติ" หรือ "เมื่อเรายังเป็นฆราวาสอยู่ ได้ตกแต่งร่างกายนุ่งห่มเสื้อผ้าอันงาม ทัดทรงดอกไม้ ลูบไล้ด้วยจุรณจันทน์ ....."

 ฆราวาส มักพูดหรืออ่านเพี้ยนไปว่า ฆารวาส (อ่านว่า คา-ระ-วาด)
 ส่วนคำว่า “ฆราวาสธรรม” (อ่านว่า คา-ระ-วาด-ทำ) ประกอบด้วย ๒ คำ "ฆราวาส" แปลว่า ผู้ดำเนินชีวิตในทางโลก, ผู้ครองเรือน และ "ธรรม" แปลว่า ความถูกต้อง, ความดีงาม, นิสัยที่ดีงาม, คุณสมบัติ, ข้อปฏิบัติ

 ทั้งนี้ เจ้าคุณทองดีได้ให้ความหมายของคำว่า “ฆราวาสธรรม” ไว้ว่า คุณธรรมสำหรับผู้ครองเรือน หลักปฏิบัติสำหรับผู้ที่เป็นคฤหัสถ์ เป็นชาวบ้าน และผู้อยู่ครองเรือนเป็นสามีภรรยากัน
 ฆราวาสธรรม ประกอบด้วยธรรมะ ๔ ประการ คือ
 ๑.สัจจะ แปลว่า จริงใจต่อกัน
 ๒.ทมะ แปลว่า ระงับอารมณ์ขมใจได้
 ๓.ขันติ แปลว่า อดทนกันได้
 ๔.จาคะ แปลว่า เสียสละแก่กัน

 ฆราวาสธรรม เป็นธรรมที่นำมาซึ่งความสุข ความเจริญ และความสงบเย็นแก่ผู้ปฏิบัติตาม เป็นธรรมที่จะนำพาครอบครัวให้อยู่เย็นเป็นสุข นำพาให้ชีวิตการครองเรือนเป็นไปด้วยความราบรื่น อยู่กันยืดยาวตลอดไป โดยไม่แตกร้าว ไม่เกิดความกินแหนงระแวงแก่กัน

 ความสำคัญของหลักธรรม ๔ ประการ เป็นคุณสมบัติของผู้ที่สามารถสร้างเกียรติยศ สร้างปัญญา สร้างทรัพย์สมบัติ และสร้างหมู่ญาติมิตรให้เกิดขึ้นได้สำเร็จด้วยกำลังความเพียรของตน

"พระธรรมกิตติวงศ์"