21 เมษายน 2567 "242 ปี รัตนโกสินทร์" เปิดตำนาน กรุงเทพมหานคร

“กรุงรัตนโกสินทร์ ครบรอบกี่ปี” ซึ่งทุกวันที่ 21 เม.ย. นับเป็นวันสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ หรือปัจจุบันคือ กรุงเทพมหานคร 21 เมษายน 2567 จึงครบรอบ “242 ปี รัตนโกสินทร์” รวมทั้งมีพิธีตั้งศาลหลักเมือง เมื่อวันที่ 21 เม.ย. 2325 จึงเท่ากับว่าวันที่ 21 เม.ย. ของทุกปี ก็คือ “วันเกิด” หรือวันถือกำเนิดของกรุงเทพมหานคร นั่นเอง

 

กำเนิด กรุงรัตนโกสินทร์

 

 

โดยเริ่มต้นนับวันสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ ตั้งแต่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เสด็จขึ้นเป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชวงศ์จักรี เมื่อวันที่ 6 เม.ย. 2325 ต่อมาได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้ย้ายราชธานีจากฝั่งธนบุรี มาที่ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา แล้วจัดให้ตั้งการพระราชพิธียกเสาหลักเมืองสำหรับพระนครขึ้น เพื่อเป็นหลักชัยอันสำคัญ เมื่อวันอาทิตย์ เดือน 6 ขึ้น 10 ค่ำ ย่ำรุ่งแล้ว 9 บาท (54 นาที) ปีขาล จ.ศ. 1144 จัตวาศก ตรงกับวันที่ 21 เม.ย. 2325 เวลา 6.54 น. และทรงประกอบพระราชพิธีปราบดาภิเษกในวันที่ 13 มิ.ย. 2325

 

 

พระราชทานนามพระนครใหม่ว่า “กรุงเทพมหานคร บวรรัตนโกสินทร์ มหินทรายุธยา มหาดิลกภพ นพรัตนราชธานีบูรีรมย์ อุดมราชนิเวศน์มหาสถาน อมรพิมานอวตารสถิต สักกะทัตติยวิษณุกรรมประสิทธิ์” เป็นชื่อเมืองที่ยาวที่สุดในโลก

ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 4 ได้ทรงเปลี่ยนจาก “บวรรัตนโกสินทร์” เป็น “อมรรัตนโกสินทร์” และมีฐานะในการปกครองส่วนท้องถิ่นเป็น จังหวัดพระนคร

 

 

ความหมาย คือ  “พระนครอันกว้างใหญ่ดุจเทพนคร อันเป็นที่สถิตของพระแก้วมรกต เป็นนครที่ไม่มีใครสามารถรบชนะ มีความงามอันมั่นคงและเจริญยิ่ง

 

 

เป็นเมืองหลวงที่บริบูรณ์ด้วยแก้ว 9 ประการ น่ารื่นรมย์ยิ่ง มีพระราชนิเวศน์ใหญ่โตมากมาย เป็นวิมานเทพที่ประทับของพระราชาผู้อวตารลงมา ซึ่งท้าวสักกเทวราชพระราชทานให้พระวิษณุกรรมลงมาเนรมิตไว้”

 

 

ต่อมา ในยุครัฐบาลจอมพลถนอม กิตติขจร ได้รวมจังหวัดพระนคร และ จังหวัดธนบุรี เข้าด้วยกันเป็น นครหลวงกรุงเทพธนบุรี เมื่อวันที่ 21 ธ.ค. 2514 และได้เปลี่ยนชื่อเป็น กรุงเทพมหานคร เป็นเมืองหลวงของประเทศไทย ตั้งอยู่บนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำเจ้าพระยา มีแม่น้ำเจ้าพระยาไหลผ่าน และแบ่งเมืองออกเป็น 2 ฝั่ง คือ ฝั่งพระนครและฝั่งธนบุรี มีพื้นที่ทั้งหมด 1,568.737 ตร.กม. และมีประชากรกว่า 10.8 ล้านคน

 

• 242 ปี รัตนโกสินทร์

 

 

เนื่องในวันครบรอบสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์ 242 ปี กระทรวงวัฒนธรรม ร่วมกับหน่วยงานรัฐ เอกชนและเครือข่ายวัฒนธรรม รวมกว่า 20 หน่วยงาน จัดงานใต้ร่มพระบารมี 242 ปี กรุงรัตนโกสินทร์ ระหว่างวันที่  19 – 25 เม.ย. 2567 ณ วัดประยุรวงศาวาสวรวิหาร พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร โรงละครแห่งชาติ หอศิลป์ร่วมสมัยราชดำเนิน และบริเวณพื้นที่รอบเกาะรัตนโกสินทร์ กรุงเทพฯ