เคยกินไหม "มะกล่ำต้น" ผักพื้นบ้านรสชาติมัน กินยอดอ่อน ลวกจิ้มน้ำพริก | คมชัดลึก

พืชสมุนไพรน่ารู้  มะกล่ำต้น  มีชื่อพฤกษศาสตร์ว่า 𝘈𝘥𝘦𝘯𝘢𝘯𝘵𝘩𝘦𝘳𝘢 𝘱𝘢𝘷𝘰𝘯𝘪𝘯𝘢 L. จัดอยู่ในวงศ์ Fabaceae (Leguminosae)  เป็นไม้ต้นขนาดกลาง ใบประกอบแบบขนนก เรียงเวียน ใบย่อยเรียงสลับ ฝักเมื่อแก่บิดเป็นเกลียว เมล็ดสีแดง ค่อนข้างกลม มีเหลี่ยมเล็กน้อย เมล็ดเมื่อทำให้สุกรับประทานได้ ระวังอย่าสับสนนำเมล็ดมะกล่ำตาหนูมารับประทาน เพราะเป็นพิษ มะกล่ำตาหนูเป็นไม้เลื้อย เมล็ดมีสีแดงเช่นกันแต่มีแถบสีดำที่ปลายเมล็ดข้างหนึ่ง นิยมนำมาทำเครื่องประดับ เช่น ร้อยเป็นสร้อยคอให้เด็กใส่

 

เวศวิทยา ขึ้นกระจัดกระจายในป่าเบญจพรรณ และป่าดงดิบทั่วไป เป็นพันธุ์ไม้เบิกนำที่โตเร็วชนิดหนึ่งของป่าดิบแล้ง ป่าดิบขึ้นและป่าชายหาด มักพบขึ้นทั่ว ๆ ไป ตามที่รกร้างสองฟากทางหลวงทั่วประเทศ โดยเฉพาะบนพื้นที่ที่เป็นเขาหินปูน

ออกดอก : มีนาคม - พฤษภาคม 
ฝักแก่ : มิถุนายน - กรกฎาคม
ขยายพันธุ์ : โดยเมล็ด

 

 

 

 

ประโยชน์ของมะกล่ำต้น ยอดอ่อนและใบอ่อนมีรสมัน ใช้กินเป็นผักสดร่วมกับอาหารได้หลายประเภท เช่น ลาบ ส้มตำ น้ำตก และอาหารประเภทที่มีรสจัด หรือนำมาลวกจิ้มกับน้ำพริก หรือนำมาแกงก็ได้ โดยคุณค่าทางโภชนาการของยอดอ่อนมะกล่ำต้นต่อ 100 กรัม ประกอบไปด้วยโปรตีน 0.7 กรัม, คาร์โบไฮเดรต 0.6 กรัม, ไขมัน 1.51 กรัม, ใยอาหาร 1.7 กรัม, วิตามินเอ 6,155 หน่วยสากล, วิตามินบี 3 37 มิลลิกรัม   ใบต้มรับประทานแก้ปวดข้อ กระดูก  แก้ท้องร่วงและบิด เมล็ดบดเป็นผงดับพิษ รักษาแผลที่เกิดจากหนอง และฝี ใบและ เมล็ดแก้ริดสีดวงทวารหนัก เปลือกและเนื้อไม้ให้น้ำฝาดย้อมผ้าสีแดง

 

 

เนื้อในเมล็ดนำมาคั่วกินเป็นอาหารว่างได้ โดยจะมีรสมัน เมล็ดสามารถนำมาใช้ประดับตกแต่งเสื้อผ้าหรือตุ๊กตาได้ ไม้มะกล่ำต้นสามารถนำมาใช้ประโยชน์ในด้านเชื้อเพลิงได้ เพราะเป็นฟืนที่ให้ความร้อนได้สูงถึง 5,191 แคลอรีต่อกรัม[6] เนื้อไม้มะกล่ำต้น จะให้สีแดงที่ใช้สำหรับย้อมผ้าได้ เนื้อไม้ใช้ทำเสาบ้าน ใช้ในการก่อสร้าง ทำเครื่องเรือน เฟอร์นิเจอร์ ทำเรือ เกวียนได้ดี ฯลฯ เพราะเป็นไม้เนื้อแข็งและหนัก  มีบ้างที่ปลูกมะกล่ำต้นเป็นไม้ประดับ 

 

 

 

 

 

 

ที่มา หอพรรณไม้ Forest Herbarium - BKF / สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช