สายดื่มดริ๊งก์ต้องรู้! เมทานอล คืออะไร? สุราเถื่อนมีพิษถึงแก่ชีวิตได้ | คมชัดลึก

 

เป็นที่ทราบกันโดยทั่วไปแล้วว่า การดื่มสุราหรือเหล้านั้น ก่อให้เกิดอันตราย ทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อชีวิตและทรัพย์สิน กล่าวคือสุราจะทำให้ระบบประสาทถูกทำลาย สติปัญญาเสื่อมลง เป็นสาเหตุของโรคกระเพาะอาหาร โรคขาดอาหาร โรคตับแข็งและโรคหัวใจ เป็นต้น ทั้งยังเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดอุบัติเหตุมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้าผู้บริโภคดื่มสุราที่ผลิตขึ้นอย่างผิดกฎหมายหรือ ที่เรียกกันโดยทั่วไปว่า "สุราเถื่อน หรือ เหล้าเถื่อน" เพราะนอกจากจะได้รับอันตรายจากพิษของสุราโดยตรงแล้ว ยังอาจจะได้รับวัตถุมีพิษอื่นๆ ที่ปลอมปนอยู่ในสุราเถื่อนนั้น ซึ่งนับว่าเป็นอันตรายอย่างยิ่ง

 

และล่าสุดยิ่งน่าห่วงหนักเมื่อ มีผู้ผลิตสุราเถื่อน (เมทานอล) ที่อาจเป็นพิษกับผู้บริโภค ส่งขายร้านยาดอง ในพื้นที่ใกล้เคียง 18 แห่ง จึงขอแจ้งเตือนให้ผู้มีประวัติดื่มสุราเถื่อน (ยาดอง) บริเวณใกล้เคียงร้านที่รับไปจำหน่าย สังเกตอาการและพบแพทย์โดยด่วนทางด้านกรมการแพทย์ เผยตัวเลขผู้ป่วยจากการดื่มสุราเถื่อนเข้ารับการรักษาด้วยอาการพิษจากเมทานอล ขณะนี้มี 21 คน ในจำนวนนี้เสียชีวิตแล้ว 1 คน และอาการวิกฤตอีก 1 คน ขณะที่กรมสรรพสามิต ตรวจสอบต้นตอโรงงานผลิตพบลักลอบผสมเมทานอล สั่งปิด 18 แห่ง เก็บตัวอย่างส่งตรวจอยู่ระหว่างรอผล 

 

 

สารเมทานอล (methanol หรือ wood alcohol)

คือแอลกอฮอล์ชนิดเชื้อเพลิง เป็นสารพิษที่ใช้ในงานอุตสาหกรรม ไม่ควรนำมาบริโภค แต่ที่พบเมทานอลอยู่ในเครื่องดื่มเนื่องจาก "เมทานอล" มีราคาถูกกว่า "เอทานอล" หากนำทั้ง 2 สารมาผสมกันจะทำให้ลดต้นทุนในการผลิต จึงมักพบได้ในสุราปลอม ยาดอง เหล้าขาวที่ผลิตโดยไม่ได้มาตรฐาน หรือขาดความรู้ความเข้าใจในการผลิตที่ถูกต้อง

 

ภาวะเป็นพิษจากเมทานอล

ส่วนใหญ่เกิดจากการดื่มสุราที่มีเมทานอลปนเปื้อน มักจะพบในสุราปลอม เหล้าเถื่อนที่ต้มกลั่นเอง ขนาดที่เริ่มเป็นพิษประมาณ 100 mg/kg ขนาดที่เป็นพิษรุนแรงจนผู้ป่วยถึงแก่ชีวิตมักมากกว่า 60 ml ของ 40% เมทานอล ถ้าผู้ป่วยได้รับเมทานอลเข้าสู่ร่างกายจะถูกดูดซึมอย่างรวดเร็วภายใน 1 ชั่วโมง ส่วนใหญ่ประมาณ 95% จะถูกกำจัดที่ตับ แต่อาการของการเป็นพิษที่เกิดขึ้นจะเกิดการสะสมของกรดฟอร์มิก (formic acid) ที่อยู่ในร่างกาย ซึ่งทำให้เกิดภาวะเลือดเป็นกรด (metabolic acidosis) และเป็นพิษต่อตา (ocular toxicity) ได้ 

 

 

 

อาการของภาวะเป็นพิษจากเมทานอล

หลังได้รับเมทานอล ผู้ป่วยจะเริ่มมีอาการได้ตั้งแต่ 1 ชั่วโมง ถึง 3 วัน ถ้าผู้ป่วยดื่มเครื่องดื่มที่มีเมทานอล ร่วมกับเอทานอล จะทำให้อาการเริ่มแรกช้าลงไปอีก ผู้ป่วยอาจมีอาการของทางเดินอาหาร เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง  อาการที่ค่อนข้างจำเพาะได้แก่ พิษทางตา ได้แก่ ตาพร่า ตามัว แพ้แสง เห็นภาพขาวจ้าไปหมด (snowfield vision)  นอกจากนี้ยังพบอาการอื่นๆ ได้แก่ ปวดศีรษะ เวียนศีรษะ อ่อนเพลีย สับสน มึนงง ในรายที่เป็นมากอาจมีอาการชัก หรือหัวใจเต้นผิดจังหวะได้

 

หากผู้ป่วยเข้ารับการรักษาไม่ทันอันตรายถึงชีวิต

การรักษาผู้ป่วยภาวะเป็นพิษจากเมทานอล แพทย์จะทำการรักษาแบบประคับประคองไปตามอาการของผู้ป่วย เมทานอลจะทำให้ผู้ป่วยซึม และกดการหายใจ จึงต้องระวังเรื่องการหายใจ และต้องแก้ภาวะเลือดเป็นกรดซึ่งบางครั้งรุนแรงมาก นอกจากนี้ยังต้องแก้อาการแทรกซ้อนอื่นๆ ที่อาจเกิดขึ้นได้ หากผู้ป่วยเพิ่งดื่มเครื่องดื่มที่มีเมทานอลผสมอยู่ไม่นานนัก อาจพิจารณาวิธีการใส่สายเข้าไปในกระเพาะอาหารผ่านทาง รูจมูก เพื่อนำสารพิษออกจากระบบทางเดินอาหารอย่างรวดเร็ว หรือทำให้อาเจียน

 

การรักษาโดยยาต้านพิษ

คือการให้เอทานอลไปยับยั้งการเปลี่ยนเมทานอลเป็นกรดฟอร์มิก สาเหตุที่ทำให้เกิดอาการเป็นพิษในร่างกาย ดังนั้นหากไม่อยากเสี่ยงภาวะเป็นพิษจากเมทานอล ควรเลือกดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ทุกชนิดจากแหล่งผลิตที่น่าเชื่อถือ หรือถ้าจะให้ดีควรงดหรือลดการดื่มแอลกอฮอล์ไปเลยก็จะปลอดภัย และดีต่อสุขภาพที่สุด