'โรคหืด' กำเริบได้ เมื่อมีปัจจัยกระตุ้น และอาจถึงตาย หากรักษาไม่ทันท่วงที
ผู้ป่วย 'โรคหืด' มีลักษณะหลอดลมไวต่อสิ่งกระตุ้น ดังนั้นเมื่อสัมผัสสารกระตุ้น หรือ ภาวะที่กระตุ้น จะทำให้เกิดภาวะหลอดลมตีบเฉียบพลันรุนแรง และอาจเสียชีวิตได้ หากได้รับการรักษาไม่ทันท่วงที
โรคหืด เป็นผลจากการอักเสบเรื้อรังของหลอดลม โดยแสดงอาการได้หลายรูปแบบ เช่น ไอ แน่นหน้าอก หอบเหนื่อย หายใจเสียงหวีด บทความให้ความรู้ไขข้อสงสัยโรคหืดโดย พญ.พวงรัตน์ ตั้งธิติกุล แพทย์เฉพาะทางด้านอายุรศาสตร์โรคระบบการหายใจและภาวะวิกฤตโรคระบบการหายใจ ศูนย์อายุรกรรม โรงพยาบาลนวเวช ได้ตอบคำถามพร้อมอธิบายอาการของโรคหืดเอาไว้อย่างละเอียด สำหรับนำไปสังเกตตัวเองและคนรอบข้าง หากมีอาการดังกล่าวจะได้เข้าสู่กระบวนการรักษาได้อย่างทันท่วงที ซึ่งอาการโรคหืด มักมีความแตกต่างในแต่ละบุคคล ทั้งในด้านอาการแสดง และความรุนแรง อาการอาจกลับเป็นซ้ำ หรือกำเริบ เมื่อมีปัจจัยกระตุ้น เช่น การติดเชื้อ การสัมผัสสิ่งกระตุ้นที่แพ้ หรือสารที่ทำให้เกิดการระคายเคือง
“ผู้ป่วยหอบหืด มีลักษณะหลอดลมไวต่อสิ่งกระตุ้น ดังนั้นเมื่อสัมผัสสารกระตุ้น หรือ ภาวะที่กระตุ้น จะทำให้เกิดภาวะหลอดลมตีบเฉียบพลันรุนแรง และอาจเสียชีวิตได้ หากได้รับการรักษาไม่ทันท่วงที”
Q : อาการอะไรที่ต้องเฝ้าระวังว่าจะเป็น โรคหืด?
A : ถ้ามีอาการดังต่อไปนี้ ควรเฝ้าระวังว่าจะมีโอกาสเป็นโรคหืด
- อาการของระบบทางเดินหายใจมากกว่าหนึ่งอย่าง เช่น ไอ แน่นหน้าอก หอบเหนื่อย หายใจเสียงหวีด
- อาการแย่ลงช่วงกลางคืน หรือ ช่วงเช้า
- อาการและความรุนแรงมีความแปรปรวนตามเวลา
- อาการหอบหืด ถูกกระตุ้นโดยบางปัจจัย เช่น การติดเชื้อไข้หวัด การสัมผัสสารก่อภูมิแพ้ สารก่อระคายเคือง สภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลง การออกกำลังกาย
Q : เมื่อไหร่ควรสงสัยว่าเป็น โรคหืด?
A : การวินิจฉัยต้องประกอบด้วย 2 ส่วน
- อาการที่เข้าได้กับโรคหืด โดยอาการอาจเป็น ๆ หาย ๆ ไม่จำเป็นต้องแสดงอาการตลอดเวลา อาจมีความหลากหลายของอาการในช่วงวัน หรือ ฤดูกาล
- ตรวจพบการแปรปรวนของการอุดกั้นหลอดลมในช่วงขาออก ซึ่งต้องวินิจฉัยโดยแพทย์
Q : ใครคือกลุ่มเสี่ยงที่อาจจะเป็น โรคหืด?
A : เนื่องจากโรคหืด สามารถถ่ายทอดทางพันธุกรรม และพบว่าสัมพันธ์กับภาวะภูมิแพ้บางอย่าง
ดังนั้นหากมีประวัติอาการระบบทางเดินหายใจช่วงวัยเด็ก ประวัติเยื่อบุจมูกอักเสบจากภาวะภูมิแพ้ หรือภูมิแพ้ผิวหนัง ของทั้งตัวเองและคนในครอบครัว อาจต้องเฝ้าระวังสังเกตอาการระบบหายใจที่เข้าได้กับอาการแสดงของโรคหืด
Q : เมื่อสงสัยว่าเป็น โรคหืด ควรทำอย่างไร?
A : พิจารณาเข้าพบแพทย์ เพื่อตรวจวินิจฉัย และให้การรักษาอย่างเหมาะสม อีกทั้งควรได้รับคำแนะนำในการปฎิบัติตัว เรียนรู้การรักษาภาวะเบื้องต้นหืดกำเริบเฉียบพลัน
Q : คนไข้ โรคหืด อาการแบบไหน? ที่ควรรีบพ่นยา และมาพบแพทย์
A : หากผู้ป่วยโรคหืด รู้สึกว่าอาการหืดกำเริบเฉียบพลันรุนแรง อันได้แก่
- เหนื่อยจนไม่สามารถพูดเป็นประโยคได้
- กระสับกระส่าย
- หมดสติ เขียว ออกซิเจนตก
แนะนำให้พ่นยาขยายหลอดลมพ่นสูดชนิดออกฤทธิ์เร็ว และรับนำส่งโรงพยาบาลทันที โดยพิจารณาพ่นยาซ้ำทุก 15 นาที จนกว่าจะถึงโรงพยาบาล
กรณีที่อาการกำเริบน้อยถึงปานกลาง เช่น ไอ เหนื่อย แน่นหน้าอก แต่ยังพูดคุยได้เป็นประโยค ไม่มีอาการแสดงของหืดกำเริบเฉียบพลันรุนแรง อาจพิจารณาปรับยาตามที่แพทย์ประจำตัวเคยแนะนำไว้ หรือพ่นยาขยายหลอดลมพ่นสูดชนิดออกฤทธิ์เร็ว ทุก 15- 20 นาที หากพ่นยาติดต่อกัน 3 ครั้ง อาการไม่ดีขึ้น ควรรีบไปพบแพทย์