ทำความรู้จักภาวะไฮเปอร์เวนทิเลชั่น โรคหายใจเกิน เหตุทำเป็นลมหมดสติ

จากกรณีข่าวที่ศึกษาหมดสติหลายราย ภายในมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง เขตจตุจักร กทม. เมื่อเวลา 00.10 น. วันที่ 25 กรกฎาคม จู่ๆ ล้มพับหมดสติ ขณะซ้อมเต้นเตรียมโชว์รับน้องใหม่ เบื้องต้นเจ้าหน้าที่กู้ชีพฯ ระบุว่า เกิดจากภาวะไฮเปอร์เวนทิเลชั่น Hyperventilation  หรือโรคหายใจเกิน คือการที่ผู้ป่วยมีอาการหายใจหอบเร็วและลึกอยู่นาน จนทำให้เกิดความผิดปกติของค่าสารเคมีในเลือด ทำให้มีอาการต่างๆ ทางร่างกายติดตามมา อาการดังกล่าว มักสัมพันธ์กับภาวะวิตกกังวล หรือได้รับความกดดันทางจิตใจ ก่อนหน้าที่จะมีอาการ ซึ่งอาการดังกล่าว เกิดขึ้นเป็นครั้งคราว และไม่มีอันตรายถึงแก่ชีวิต หากไม่ได้เกิดจากสาเหตุทางกายอื่นๆ

ลักษณะอาการและสาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากอะไร

ลักษณะอาการที่เกิดขึ้น ผู้ป่วยจะมีอาการหายใจหอบเร็ว บ่นหายใจลำบาก หน้ามืด เวียนศีรษะ ใจสั่น อาจพบอาการเกร็ง มือจีบ และอาจมีอาการชาบริเวณรอบปากและนิ้วมือได้ ซึ่งอาการดังกล่าวเกิดจากปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดลดลง ทำให้เกิดการหดตัวของเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย โดยเฉพาะที่สมอง รวมทั้งมีการลดลงของค่าแคลเซียมที่เป็นตัวออกฤทธิ์ในเลือดลดลงด้วย อาการดังกล่าว มักสัมพันธ์กับภาวะวิตกกังวล โดยก่อนเกิดอาการอาจพบว่า ผู้ป่วยมักมีปัญหากดดันจิตใจอย่างเห็นได้ชัด เช่น ทะเลาะกับคนใกล้ชิด หรือที่ทำงาน หรือมีปัญหาการเรียน ต้องสอบ เป็นต้น อย่างไรก็ตาม อาการดังกล่าว อาจคล้ายคลึงกับอาการหอบจากสาเหตุทางกายได้หลายสาเหตุ เช่น โรคหอบหืด (asthma) ภาวะหัวใจขาดเลือด ภาวะเป็นกรดในเลือดจากเบาหวาน (diabetic ketoacidosis) และอื่นๆ ดังนั้น ผู้ป่วยจึงต้องได้รับการซักประวัติ การตรวจร่างกาย และส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการที่จำเป็น เพื่อให้ได้รับการวินิจฉัยและการดูแลที่ถูกต้องตามสาเหตุต่อไป

คำแนะนำเบื้องต้นสำหรับผู้ที่มีภาวะกลุ่มอาการหายใจเร็วเกินไป

(Hyperventilation Syndrome) เมื่อเกิดอาการขึ้นควรทำดังนี้

1. ไม่ต้องตกใจต่ออาการที่เกิดขึ้น เพราะจะไม่มีอันตรายทั้งสิ้น พยายามควบคุมและตั้งสติโดยหายใจให้ช้าลง

2. ถ้ายังไม่ได้ผลควรใช้วิธีหายใจโดยใช้ถุงกระดาษครอบปากและจมูกไว้ การหายใจแบบนี้เพื่อนำเอาก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์กลับคืนสู่กระแสเลือด ช่วยให้เลือดลดความเป็นด่างลงและทำให้แคลเซียมในเลือดกลับเข้าสู่ภาวะปกติ ซึ่งจะทำให้มือและเท้าหายจีบเกร็งในที่สุด

3. ญาติหรือคนใกล้ชิดควรทำความเข้าใจว่าผู้ป่วยไม่ได้แกล้งทำ ควรปลอบและให้กำลังใจผู้ป่วย แต่ไม่ควรเอาใจใส่หรือตามใจผู้ป่วยจนเกิดเหตุ

4. ผู้ป่วยควรหาทางป้องกัน ด้วยการเสริมสร้างสุขภาพจิตของตนเองให้แข็งแรงขึ้น ฝึกวิธีเผชิญหน้ากับปัญหาต่างๆ และฝึกผ่อนคลาย รวมทั้งการออกกำลังกายสม่ำเสมอเพื่อเพิ่มความแข็งแรงของร่างกายและลดโอกาสเกิดอาการ

5. หากยังไม่ได้ผล อาจต้องพบจิตแพทย์เพื่อรับคำแนะนำในการรักษาหรือพิจารณาเรื่องการใช้ยาช่วยเหลือในการรักษาตามความจำเป็น