ปราสาทพนมรุ้ง จ.บุรีรัมย์
ชุมชนคนท้องถิ่น : ปราสาทพนมรุ้ง จ.บุรีรัมย์ โดย...เรือนอินทร์ หน้าพระลาน
ประเพณีขึ้นเขาพนมรุ้ง ในชื่อ งานมหัศจรรย์พนมรุ้ง "สัปดาห์ศักดิ์สิทธิ์แห่งพนมรุ้ง" จะมีระหว่างวันที่ 2-7 เมษายนนี้ ที่บริเวณด้านหลังอุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง ต.ตาเป๊ก อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.บุรีรัมย์
ปราสาทพนมรุ้ง ตั้งอยู่ที่บ้านตาเป๊ก อ.เฉลิมพระเกียรติ จ.บุรีรัมย์ สร้างขึ้นจากหินทรายสีชมพู บนยอดภูพนมรุ้ง นักวิชาการสันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในระหว่างพุทธศตวรรษที่ 15-18 (ราว พ.ศ.1400-1799)
เดิมพระเจ้าราเชนทรวรมันที่ 3 แห่งเมืองพระนคร สถาปนาขึ้นเป็นเทวสถานขนาดไม่ใหญ่นักบนยอดเขา ต่อมาในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ 5 (พ.ศ.1511-1544) ได้ทรงอุทิศที่ดินและข้าทาสถวายแด่เทวสถาน และในกลางพุทธศตวรรษที่ 17 (ราวหลัง พ.ศ.1650) นเรนทราทิตย์แห่งราชวงศ์มหิธรปุระ (ต้นตระกูลกษัตริย์ของอาณาจักรเขมรโบราณหลายพระองค์ เช่น พระเจ้าสูรยวรมันที่ 2 ผู้สร้างปราสาทนครวัด) ได้สร้างปราสาทพนมรุ้งแห่งนี้ขึ้น
คำว่า "พนมรุ้ง"มาจากภาษาเขมรว่า "วฺนํมรุง" หมายถึง ภูเขาใหญ่ เพราะตัวปราสาทสร้างอยู่บนยอดภูเขาไฟ ซึ่งเหมาะสมด้านที่ตั้งและแหล่งน้ำ
อีกทั้งยังเกี่ยวข้องกับความเชื่อของคนพื้นเมืองในการนับถือธรรมชาติ การติดต่อกับอำนาจเหนือธรรมชาติ ที่ดั้งเดิมพื้นที่นี้อาจเคยใช้เป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์หรือศาสนสถานพื้นถิ่นเพื่อพิธีกรรมมาก่อนสถาปนาเป็นศาสนสถานขนาดใหญ่ ที่สอดคล้องกับความเชื่อเรื่องการสร้างปราสาทเสมือนเทวาลัยของเทพเจ้าบนยอดเขาศักดิ์สิทธิ์ ที่เป็นศูนย์กลางจักรวาล
..................................
(ชุมชนคนท้องถิ่น : ปราสาทพนมรุ้ง จ.บุรีรัมย์ โดย...เรือนอินทร์ หน้าพระลาน)