คนไทยกับอาหารประจำชาติ | คมชัดลึก

               เมื่อพูดถึงอาหารประจำชาติแล้ว เราอาจจะเอ่ยชื่ออาหารของหลายๆ ชาติ ออกมาได้ทันที เช่นญี่ปุ่น คือปลาดิบ อิตาลี คือมะกะโรนี  อังกฤษ คือ ฟิชแอนด์ชิป เวียดนาม คือเฝ๋อ สิงคโปร์ คือบะกุดเต๋ เป็นต้น แต่เมื่อถามถึงอาหารประจำชาติของไทย ก็ทำให้เกิดอาการงงๆ และมีคำตอบหลายคำตอบ เช่น ต้มยำกุ้ง ต้มข่าไก่ ผัดไทย ผัดกะเพรา หรือแม้กระทั่งไข่เจียว ซึ่งตามจริงแล้ว เหล่านี้เป็นอาหารที่คุ้นเคยของคนไทยรวมถึงชาวต่างประเทศ แต่ก็ไม่ใช่อาหารประจำชาติของไทยหรอกครับ

               อาหารประจำชาติ ตามความหมายที่แท้จริงคืออาหารที่คนส่วนใหญ่ในชาตินิยมรับประทานกันเป็นประจำ แทบทุกมื้อหรือทุกวัน ซึ่งถ้าเป็นในลักษณะนี้ สำหรับคนไทยในทุกวันนี้ก็น่าจะเป็นอาหารจานเดียว เช่น ข้าวมันไก่ ข้าวหมูแดง ข้าวขาหมู ก๊วยเตี๋ยวลูกชิ้น ก๊วยเตี๋ยวราดหน้า ซึ่งที่เอ่ยมาทั้งหมดนี้ไม่ใช่อาหารไทยแท้ๆ เลยครับ หากเป็นอาหารที่เรารับวัฒนธรรมมาจากจีน

               เมื่อเป็นเช่นนี้ ก็คงจะต้องมองหาเอกลักกษณ์เรื่องอาหารประจำชาติของไทยอย่างเป็นเรื่องเป็นราวกันแล้วล่ะครับ ก่อนที่จะไปค้นหาอัตลักษณ์ในด้านอื่นของไทย-หลายคนอาจจะนึกถึงน้ำพริกต่างๆ ซึ่งเป็นอาหารที่คนไทยสมัยก่อนคุ้นเคยเป็นอย่างดี แต่ปัจจุบันนี้ คงจะไม่มีใครรับประทานน้ำพริกกันทุกวัน

               อันที่จริง ความคิดเรื่องอาหารประจำชาตินี้มีมาตั้งแต่สมัยสงครามโลกครั้งที่สอง เมื่อจอมพล ป.พิบูลสงคราม มีดำริเรื่องก๊วยเตี๋ยวผัดไทยขึ้น โดยใช้เส้นจันทบูรเป็นตัวยืน ประกอบด้วยกุ้งแห้ง เต้าหู้เหลือง ถั่วลิสงบด ปรุงรสด้วยน้ำขามเปียกน้ำปลา น้ำตาลปี๊บ รับประทานกับต้นกระเทียม หัวปลี ฯ  แล้วส่งเสริมให้คนไทยในเวลานั้นรับประทานกันอย่างกว้างขวาง ซึ่งยังคงได้รับความนิยมต่อมาจนถึงเวลานี้ โดยมีการปรับเปลี่ยนไปเป็น ผัดไทยไร้เส้นบ้าง ใช้กุ้งสดแทนกุ้งแห้งบ้าง หรือใช้วุ้นเส้นแทนเส้นจันทบูรบ้าง

               นอกจากก๊วยเตี๋ยวผัดไทยแล้ว อาหารอีกชนิดหนึ่งซึ่งคนไทยรับประทานกันมาก ก็น่าจะเป็นไข่เจียว ซึ่งยังไม่เห็นชาติไหนทอดไข่เจียวได้อร่อยเหมือนกับคนไทย และเวลาที่นึกรายการอาหารอะไรไม่ออก ไข่เจียวก็มักจะผุดขึ้นในความคิดเสมอ รวมถึงการมีรถเข็นขายข้าวไข่เจียวตามแหล่งชุมชนต่างๆ ย่อมแสดงให้เห็นว่าไข่เจียวและข้าวไข่เจียว เป็นอาหารประจำวันที่คนไทยนิยมชมชอบอยู่ไม่น้อย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของความสะดวก รวดเร็ว และราคาที่ย่อมเยา

               สมมุติว่าถ้าต้องการให้มีอาหารประจำชาติของไทยสักอย่างสองอย่าง ผมก็ว่าน่าจะให้เครดิตแก่ก๊วยเตี๋ยวผัดไทยไม่ว่าจะเป็นสูตรดั้งเดิมหรือสูตรที่ดัดแปลงขึ้นใหม่ รองลงไปก็คือข้าวไข่เจียว ที่สำคัญก็คือต้องหาวิธีที่จะทำให้คนไทยโดยเฉพาะเด็กรุ่นใหม่รับประทานอาหารทั้งสองชนิดนี้เพิ่มขึ้น แทนการรับประทานอาหารฟาสต์ฟู้ดของอเมริกันและชาติตะวันตก หรืออาหารญี่ปุ่นอาหารเกาหลี เพราะมิเช่นนั้นแล้ว ในอีกไม่นาน คนไทยก็จะไม่รับประทานอาหารไทย และหันไปรับประทานอาหารต่างชาติอย่างเป็นล่ำเป็นสัน

               ซึ่งเมื่อถึงวันนั้น คนไทยนอกจากจะไม่เหลือวัฒนธรรมในเรื่องการแต่งกาย เรื่องดนตรี หรือรูปแบบด้านการปลูกสร้างบ้านเรือน ด้านกิริยามารยาทแล้ว เราก็จะไม่เหลือวัฒนธรรมเรื่องอาหารด้วยครับ