พิชิตปัญหาสัตว์เลี้ยง : หมาเจ็บ หมาปวด | คมชัดลึก

 

                                 หลายครั้งที่ผมได้รับคำถามจากเจ้าของหมาเมื่อทำการรักษาทางศัลยกรรม เช่น ตอนหมาเพศผู้ เจ้าของมักถามว่าต้องวางยาสลบด้วยหรือ? หรือการเย็บแผลให้หมาที่ผ่านศึกหน้านางมาเหวอะหวะทั้งตัว เจ้าของจะรู้สึกแปลกใจเมื่อหมอฉีดยาชาหรือวางยาสลบให้ก่อนเย็บแผล ดูเหมือนจะงงๆ เมื่อรู้จากหมอว่าหมาก็เจ็บปวดเป็นเหมือนกัน 

 

                                 ตรงกันข้าม ก็มีเจ้าของหมาหลายท่านที่เข้าใจและรู้ว่าหมามีความรู้สึกเจ็บปวดได้เหมือนเราๆ ท่านๆ จะต่างก็ตรงการแสดงออก ส่วนใหญ่หมามักอึดกว่าคน โดยเก็บซ่อนความรู้สึกเจ็บปวดไม่แสดงออกมา ขณะที่คนมักตัดสินว่าสัตว์เจ็บปวดหรือไม่ โดยคิดว่าหมาต้องแสดงออกเช่นคน คือ ร้องโอดโอย โวยวาย ฯลฯ

 

                                 จากการศึกษาวิจัยพบว่าหมาเกิดความรู้สึกเจ็บปวดได้เช่นเดียวกับมนุษย์ นับจากชั้นนอกสุด คือ ผิวหนัง กล้ามเนื้อ ลึกลงถึงกระดูก ข้อ และอวัยวะภายในต่างๆ ฉะนั้น การประสบอุบัติเหตุถูกรถชนกระดูกหัก ถูกของแหลมคมทิ่มแทง โดนตี กัดกัน ฯลฯ ล้วนสร้างความเจ็บปวดแก่หมา เช่น เจ็บปวดแปลบๆ เจ็บปวดตื้อๆ ฯลฯ แน่นอนครับ หมาบอกกับเราไม่ได้ แต่ท่านเจ้าของก็สังเกตได้ดังนี้ 

 

                                 1.หมาพยายามลดการใช้อวัยวะส่วนที่เจ็บปวดนั้นๆ เช่น จะยกขาข้างที่เจ็บแล้วเขย่งเดินเป็นหมา 3 ขา เคลื่อนไหวช้ากว่าเดิม ฯลฯ

 

                                 2.ไม่พยายามขยับเขยื้อนคอ หรือหลัง คือทำตัวแข็งๆ

 

                                 3.ไม่อยากเปลี่ยนท่าหรืออิริยาบถบ่อยครั้ง อันจะทำให้ยิ่งเจ็บปวดขึ้น เช่น ไม่ยอมนั่ง ไม่นอน ไม่หมอบ

 

                                 4.หยุดกระทำกิจกรรมต่างๆ หากหลีกเลี่ยงได้ หรือไม่จำเป็นต่อการดำรงชีพ เช่น ไม่กระโดดลงเล่นน้ำ ไม่ยอมเดินขึ้นลงบันไดตามปกติ ไม่ออกไปวิ่งเล่นกับเจ้าของหรือหมู่หมาด้วยกัน ฯลฯ

 

                                 สำหรับความเจ็บปวดที่เกิดเฉพาะที่อย่างชัดเจน เช่น ข้ออักเสบบวมเจ็บปวดมาก หมาจะไม่ยอมให้ใครจับต้องแม้เจ้าของ มันมักเบือนหรือขยับหลบการสัมผัส หรือร้องเมื่อถูกแตะ แต่บางตัวอาจเปลี่ยนบุคลิกไปเป็นขู่ หรือกัดทันทีที่มีใครไปจับต้องตรงส่วนที่เจ็บปวดนั้น 

 

                                 การควบคุมความเจ็บปวดในหมา จึงจำเป็นอย่างยิ่ง เราสามารถใช้ยาได้เช่นเดียวกับมนุษย์ เช่น ยาระงับความเจ็บปวด ยาลดการอักเสบ ฯลฯ ซึ่งปัจจุบันมียาระงับความเจ็บปวดใหม่ๆ เกิดขึ้นให้ผลระงับความเจ็บปวดแก่หมาได้อย่างดี เช่น กรณีบาดแผลผ่าตัด กระดูกหัก ผ่าตัดอวัยวะในช่องท้อง ซึ่งภายหลังผ่าตัดหมาได้รับยาระงับปวดจะทำให้สงบลงจนกินอาหารพักผ่อนได้มากขึ้น หายป่วยได้เร็วกว่าเดิม แต่ต้องระลึกเสมอว่าการให้ยาระงับทำให้หมามีอาการดีขึ้น แต่ยังไม่ได้หายจากโรคอันเป็นต้นกำเนิดของความเจ็บปวดนั้น  

 

                                 เรายังต้องให้การรักษาเพื่อขจัดสาเหตุจนหมดสิ้น ความเจ็บปวดจึงจะหายไปอย่างถาวรครับ!

 

 

 

 

 

 

------------------------------

 

(พิชิตปัญหาสัตว์เลี้ยง : หมาเจ็บ หมาปวด : โดย ... รศ.นสพ.ปานเทพ รัตนากร)