เรื่อง - ทำไมข้าวหอมมะลิราคาตก (1) | คมชัดลึก

              ประเทศไทยได้รับการยกย่องว่าเป็นแหล่งผลิตข้าวคุณภาพดีโดยเฉพาะข้าวหอมมะลิหรือขาวดอกมะลิ 105 ซึ่งเป็นข้าวที่ผู้บริโภคทั้งในประเทศและต่างประเทศต่างชื่นชมในคุณสมบัติจำเพาะ ได้แก่ การมีกลิ่นหอมและมีค่าอมิโรสต่ำทำให้ข้าวชนิดนี้มีคุณสมบัติเด่นทั้งความหอมและความนุ่มเมื่อหุงสุกแล้วแตกต่างไปจากข้าวเจ้าชนิดอื่นๆโดยทั่วไป จึงไม่น่าแปลกใจว่าราคาข้าวหอมมะลิทั้งตลาดในประเทศและตลาดต่างประเทศจึงมีราคาสูงกว่าข้าวขาวทั่วไปเกือบหนึ่งเท่าตัวเป็นค่าพรีเมี่ยมที่ตลาดและผู้บริโภคให้กับความเป็นสาวสวยหรือการมีคุณสมบัติเด่นของข้าวชนิดนี้

 

              องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติหรือ FAO ได้รายงานราคาเฉลี่ยของข้าวสารหอมมะลิไทยส่งออกในปี 2558 อยู่ที่ 1,008 ดอลลาร์สหรัฐต่อตันและหากย้อนราคาไปก่อนหน้านั้นอีกหลายปีพบว่ามีราคาไม่แกว่งตัวมากนักและมีราคาเฉลี่ยเกินกว่าระดับ 1,000 ดอลลาร์สหรัฐต่อตัน แต่นับจากช่วงปลายปี 2558 ตั้งแต่เดือนกันยายนเป็นต้นมาระดับราคาข้าวสารหอมมะลิได้ลดลงมาเป็น 980 ดอลล่าร์สหรัฐ ซึ่งก็พอจะอธิบายได้ว่าเป็นช่วงฤดูเก็บเกี่ยวราคาปรับลดลงเพราะอุปทานเข้าสู่ตลาดมากในช่วงนั้น

              อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ราคาข้าวหอมมะลิไทยกลับทรุดลงอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่ต้นปี 2559 เป็นต้นมา โดยเฉพาะนับจากเดือนกันยายนที่ผ่านมาซึ่งราคาได้ตกต่ำจาก 770 ดอลลาร์สหรัฐมาอยู่ที่ 725 ดอลลาร์สหรัฐในปลายเดือนตุลาคม ซึ่งหากเทียบกับราคา ณ เดือนเดียวกันในปีที่ผ่านมาราคาข้าวสารหอมมะลิส่งออกของไทยได้ลดลงไปถึง 255 ดอลลาร์สหรัฐต่อตันหรือลดลงไปร้อยละ 26 ของราคา ณ เดือนตุลาคมในปี 2558

              ตลาดข้าวหอมมะลิและข้าวหอมโลก(ไม่นับรวมข้าวบาสมาติของอินเดียและปากีสถานที่มีตลาดแยกจากข้าวหอมมะลิและข้าวหอมอื่นๆ) มีแหล่งผลิตอยู่ใน 3 ประเทศสำคัญได้แก่ไทย เวียดนาม และกัมพูชามีปริมาณผลผลิตประมาณ 13 ล้านตันข้าวเปลือก หรือประมาณ 8 ล้านตันข้าวสาร ปริมาณดังกล่าวเป็นผลผลิตจากไทยประมาณร้อยละ 69 รองลงมาได้แก่เวียดนามร้อยละ 23 และจากกัมพูชาร้อยละ 8 ผลผลิตข้าวหอมมะลิทั้งไทยและกำพูชามากกว่าร้อยละ 50 ใช้บริโภคภายในประเทศเป็นสำคัญและที่เหลือเป็นสินค้าส่งออกไปยังตลาดข้าวพรีเมี่ยมในต่างประเทศ

             สำหรับตลาดการค้าข้าวหอมมะลิและข้าวหอมมีตลาดการค้าประมาณ 3.5 ล้านตันข้าวสาร โดยประเทศไทยมีสัดส่วนการค้าในตลาดส่งออกร้อยละ 60 เวียดนามร้อยละ 37 ที่เหลือเป็นการถือครองตลาดของกัมพูชา สำหรับราคาข้าวหอมส่งออกของเวียดนามซึ่งเป็นคู่แข่งที่สำคัญจะมีราคาอยู่ในช่วง 570-650 ดอล่าร์สหรัฐซึ่งต่ำกว่าข้าวไทยมาก ประกอบกับตลาดการค้าข้าวหอมมะลิและข้าวหอมของโลกเป็นตลาดที่บาง( thin market) การเปลี่ยนแปลงในด้านอุปสงค์และอุปทานเพียงเล็กน้อยย่อมส่งผลกระทบต่อความผันผวนของราคาอย่างมากตามมา ในช่วงเวลาที่ผ่านมาการเปลี่ยนแปลงในอุปสงค์และอุปทานของข้าวหอมมะลิและข้าวหอมมีปัจจัยที่เกี่ยวข้องอันนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงด้านราคา

            สัปดาห์น้า เราจะมาดูกันถึงสาเหตุที่ทำให้ข้าวหอมมะลิราคาตก ว่ามาจากปัจจัยอะไรกันบ้าง