"มะแว้งเครือ"แก้ไอ-ขับเสมหะ ชะงัด!
โดย - โต๊ะข่าวเกษตร
“มะแว้งเครือ”มักพบขึ้นเองตามธรรมชาติ บริเวณที่ราบชายป่า ที่โล่งแจ้ง ที่รกร้างริมทางในทุกภาคของไทย เป็นพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณทางยา โดยเฉพาะในโหมด แก้ไอ ขับเสมหะ ได้ผลดีทีเดียว ชื่อตามท้องถิ่นอื่นๆ แขว้งเคีย มะแว้งเถา มะแว้งเถาเครือ ชื่อวิทยาศาสตร์ Solanum trilobatum L.ในวงศ์ Solanaceae
ลำต้น เป็นไม้เถาขนาดเล็ก เถากลมมีหนามแหลม
ใบ เป็นใบเดี่ยว ขอบใบเว้า รูปไข่ ออกเรียงสลับ ใบมีกว้าง 4-5 เซนติเมตร ยาว 5-8 เซนติเมตร หลังใบเรียบมัน ส่วนท้องใบมีหนามตามเส้นใบ
ดอก ออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง ช่อหนึ่งมี 5-12 ดอก ดอกย่อยสีม่วงอมชมพู มี 5 กลีบดอก กลีบดอกย่น ปลายกลีบแหลม โคนกลีบดอกเชื่อมติดกัน
ผล ออกเป็นช่อคล้ายมะเขือพวง ผลกลมแต่เล็กกว่า ผลอ่อนสีเขียวมีลายสีขาวตามยาว เมื่อแก่หรือสุกจะเปลี่ยนเป็นสีแดงสด ภายในผลมีเมล็ดแบนๆหลายเมล็ด ผลมีรสขม
ขยายพันธุ์ เพาะเมล็ด ขึ้นได้ทุกสภาพดิน ชอบความชื้นปานกลาง แสงแดดเต็มวัน
สรรพคุณ : แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา รักษาโรคเบาหวาน บำรุงดี แก้ไอ แก้ขับเสมหะ แก้หืด ขับปัสสาวะ แก้ไข้สันนิบาต บำรุงธาตุ แก้น้ำลายเหนียว กระหายน้ำ แก้วัณโรค ขับเหงื่อ กระทุ้งพิษไข้
วิธีการใช้ :
- นำรากมาต้มเอาน้ำดื่มทุกเช้า เย็น แก้โลหิตออกทางทวารหนัก ทวารเบา แก้ไอ แก้ขับเสมหะ แก้หืด ขับปัสสาวะ แก้ไข้สันนิบาต บำรุงธาตุ แก้น้ำลายเหนียว กระหายน้ำ แก้วัณโรค
- นำทั้งต้นมาต้มเอาน้ำ ดื่ม ขับเหงื่อ แก้ไอ แก้หืด ขับปัสสาวะ แก้น้ำลายเหนียว กระทุ้งพิษไข้
- นำใบมาเคี้ยวสดๆ หรือต้มน้ำดื่ม บำรุงธาตุ แก้ไอ แก้น้ำลายเหนียว
- นำผลสดๆ 5-10 ผล โขลกพอแหลก คั้นเอาน้ำ ใส่เกลือ จิบบ่อยๆ หรือนำผลสดเคี้ยวแล้วกลืนทั้งน้ำและเนื้อ หรือนำผลสดนำมาเคี้ยวกลืนเฉพาะน้ำจนหมดรสขม แล้วคายกากทิ้ง บำบัดอาการไอ ขับเสมหะ ขับปัสสาวะ บำรุงดี แก้น้ำลายเหนียว บำรุงเลือด แก้โลหิตออกทางทวารหนักทวารเบา
- ใช้ผลมะแว้งโตเต็มที่ 10-20 ผล รับประทานเป็นผักจิ้มน้ำพริก รักษาเบาหวาน ลดน้ำตาลในเลือด
ที่มาข้อมูล : ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์, หนังสือพจนานุกรมสมุนไพรไทย, ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 5 “มะแว้งเครือ”.,สรรพคุณสมุนไพร 200 ชนิด, สำนักงานโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี. ,หนังสือสมุนไพรสวนสิรีรุกขชาติ.(คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล).“มะแว้งเครือ”.