
“หนามแท่ง”รักษา“มะเร็ง-เริม”ได้
โดย - โต๊ะข่าวเกษตร
หากใครอายุเกินครึ่งศตวรรษขึ้นไป อาจเคยเห็นปู่ ย่า ตาย ยาย ของเราใช้เปลือกผลของ “หนามแท่ง” หรือบางพื้นที่จะเรียกว่า “เคดหนาม” มาซักเสื้อ-ผ้า ชำระล้างร่างกาย และสระผม ทางภาคอีสานนำกิ่งทำเป็นสาก (ไม้ตำพริก) เชื่อว่าช่วยดูดสารพิษจากอาหารได้
ทางสมุนไพรนั้น ข้อมูลจากสถาบันวิจัยวรุกขเวช ระบุทั้งต้นมีสรรพคุณ ปรุงเป็นยารักษาโรคเบาหวาน โรคมะเร็ง เช่น มะเร็งในตับ มะเร็งในกระดูก แก้วัณโรค ส่วนศักยภาพทางเภสัชวิทยา จากการศึกษาในส่วนที่สกัดด้วย 50% แอลกอฮอล์จากลำต้นของต้นหนามแท่ง พบว่า มีสารองค์ประกอบอยู่ในกลุ่มแทนนินส์ และคาร์ดิแอคไกลโคไซด์ มีปริมาณ total phenolics = 114.29 มก./มล.มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ (EC50 = 152.30 มก./มล.) ไม่มีฤทธิ์ก่อกลายพันธุ์ แต่มีฤทธิ์ต้านการกลายพันธุ์ในภาวะที่มีการทำงานของเอนไซม์ร่วมด้วย
นอกจากนี้ไม่มีฤทธิ์ในการกระตุ้นภูมิคุ้มกันโดยตรง แต่สามารถเสริมการกระตุ้นการเพิ่มจำนวนของเซลล์ภูมิคุ้มกันชนิดทีเซลล์ มีฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัสซึ่งเป็นสาเหตุของโรคเริม มีฤทธิ์ฆ่าเซลล์มะเร็งตับปานกลาง สามารถชักนำการตายของเซลล์มะเร็งตับแบบอะพอพโทซิส เมื่อเซลล์ได้รับสารสกัดนาน 1 วัน
เป็นไม้พุ่มยืนต้นขนาดเล็ก มีชื่อชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Catunaregam spathulifolia Tirveng.อยู่ในวงศ์ RUBIACEAE สูงเต็มที่ไม่น่าจะเกิน 8 เมตร ลำต้นตรง เปลือกต้นสีเทา แตกกิ่งแผ่กว้าง ตามลำต้นและกิ่งมีหนามแหลมคมมาก ขึ้นเป็นคู่เวียนสลับยาว 3-6 ซม.
ใบ เป็นใบเดี่ยว ขึ้นตามกิ่งเป็นคู่ตรงกันข้าม รูปทรงรี โคนใบสอบ ปลายใบมน ใบกว้าง 3-4 ซม. ยาว 5-7 ซม. มีเส้นแขนงใบราว 9-14 คู่
ดอก ออกเป็นช่อเดี่ยวตามซอกใกล้ปลาย จะออกและผลมีนาคม - สิงหาคม เวลาบานมี 8-9 กลีบสีเหลือง โคนกลีบบิดโค้ง ที่ปลายบานกลม เหมือนใบพัด ยาวราว 2-4 ซม. มีเกสรตัวผู้อยู่กลาง 8-9 อัน เกสรตัวเมียอยู่กลางวง
ผล กลมรี เปลือกสีเขียวอมเหลือง มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 4-6 ซม.หากเรามาทุบเล่นเปลือกและเนื้อของผลจะเป็นฟอง คนสมัยก่อนใช้ซักผ้าได้
ไม้ชนิดนี้ ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด ชอบป่าแล้ง ดินปนทราย