Crowdfunding ทางเลือก การระดมทุนในยุคดิจิทัล
คอลัมน์ เพื่อนแท้การเงิน โดย...ศูนย์คุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน ธปท. www.1213.or.th โทร 1213
ในยุคที่เทคโนโลยีเข้ามามีบทบาทสำคัญในการสนับสนุนบริการทางการเงิน ทำให้ธุรกิจใหม่เกิดขึ้นได้ง่ายและรวดเร็ว คนที่ไม่มีเงินทุนมากมาย แต่มีความคิดสร้างสรรค์ ก็สามารถเริ่มธุรกิจของตนเองได้โดยระดมทุนจากประชาชนรายย่อยจำนวนมาก หรือที่เรียกว่า “มวลชน” ผ่านช่องทางอินเทอร์เน็ต (Crowdfunding)
Crowdfunding เริ่มมีบทบาทในประเทศไทยมากขึ้น เพราะเป็นช่องทางที่เปิดกว้างแก่ผู้ระดมทุนและผู้ลงทุน และถ้าพิจารณาลักษณะผลตอบแทนของการระดมทุนแบบนี้ ก็จะแบ่งได้เป็น 4 ประเภท ดังนี้ครับ
1. Donation Crowdfunding ผู้ลงทุนไม่ได้คาดหวังผลตอบแทน แต่มีวัตถุประสงค์เพื่อการกุศล ซึ่งถือกำเนิดจากการขอบริจาคยามเกิดภัยพิบัติ เช่น สึนามิที่ญี่ปุ่น มหาอุทกภัยในไทย หรือแผ่นดินไหวที่เนปาล โดยระดมทุนผ่านเครือข่ายออนไลน์ ตัวอย่างในประเทศไทย เช่น เว็บไซต์เทใจดอทคอม
2. Reward-based Crowdfunding ผู้ลงทุนได้รับผลตอบแทนเป็นผลิตภัณฑ์หรือบริการจากโครงการ เหมาะสำหรับศิลปิน นักเขียน นักสร้างภาพยนตร์ ที่มีเงินทุนไม่เพียงพอที่จะสร้างสรรค์ผลงาน โดยนำเสนอโครงการและระบุเงินลงทุนที่ต้องการผ่านแพลตฟอร์มที่เป็นตัวกลาง หากเป็นที่ถูกใจมวลชน ก็จะได้รับเงินลงทุนมาพัฒนาโครงการ ซึ่งก็ถือเป็นการทดสอบตลาดไปในตัว ในขณะที่แพลตฟอร์มจะได้รับค่าธรรมเนียมเป็นการตอบแทน
3. Loan-based Crowdfunding หรือ “P to P Lending” เป็นการกู้ยืมเงินระหว่างผู้กู้และผู้ลงทุนโดยตรงผ่านผู้ให้บริการแฟลตฟอร์มที่เป็นตัวกลาง ทำให้อัตราดอกเบี้ยเงินกู้ถูก ผู้ลงทุนจะได้รับผลตอบแทนในรูปดอกเบี้ย และได้รับเงินลงทุนคืนเมื่อจบโครงการ ซึ่งขณะนี้ ธนาคารแห่งประเทศไทยอยู่ระหว่างจัดทำหลักเกณฑ์การอนุญาตการให้บริการดังกล่าว
4. Equity-based Crowdfunding เป็นช่องทางหนึ่งในการระดมทุนสำหรับบริษัท SME และ Startup ที่อยู่ในช่วงเริ่มธุรกิจและต้องการเงินทุนเพื่อขยายกิจการ ผู้ลงทุนจะได้รับหุ้นเป็นสิ่งตอบแทน ซึ่งถือเป็นการเสนอขายหุ้นต่อประชาชน จึงอยู่ภายใต้การกำกับดูแลของ ก.ล.ต. โดย ก.ล.ต. ได้ออกเกณฑ์เพื่อรองรับการเสนอขายหลักทรัพย์ผ่านระบบเครือข่ายอิเล็กทรอนิกส์เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม 2558 ทั้งนี้ สามารถศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ www.sec.or.th
Crowdfunding ยังเป็นเรื่องใหม่ในบ้านเรา ก่อนเลือกลงทุนควรพิจารณาความเสี่ยงอย่างรอบคอบ เช่น ผู้ระดมทุนอาจไม่มีตัวตนจริงหรือใช้เงินผิดวัตถุประสงค์ ความปลอดภัยของระบบ ตลอดจนการลงทุนในธุรกิจใหม่ๆ ที่ไม่เคยมีมาก่อนซึ่งมักมีความเสี่ยงสูงนั่นเองครับ