ชุมชนบ้านเมืองเสือ พยัคฆภูมิพิสัย | คมชัดลึก

  คำว่า “พยัคฆ” “พยัคฆ์” แปลว่า เสือ คำว่า “ภูมิ” ในภาษาเขมร หมายถึง บ้าน หรือในภาษาภาคกลางหมายถึงแผ่นดิน

 ส่วนคำว่า “พิสัย” พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถานให้ความหมายถึง ขอบ เขต แดน ตําบล ถิ่น แว่นแคว้น ที่ มณฑล ประเทศ

 พยัคฆภูมิพิสัย จึงหมายถึง ถิ่นแดนบ้านเสือ ซึ่งตรงกับนามเดิมของบ้านเมืองแห่งนี้ ดังมีประวัติกล่าวว่า

 พระรัตนวงศา เจ้าเมืองสุวรรณภูมิดำริเห็นว่าควรตั้งเมืองใหม่ขึ้นอีกเมืองหนึ่ง จึงให้ท้าวเดชและท้าวเทศสองพี่น้อง (เป็นบุตรพระรัตนวงศาหลานพระยาขัติยะวงศา สีลัง เจ้าเมืองร้อยเอ็ด) นำใบบอกไปกราบบังคมทูลขอตั้งเมืองขึ้นบ้านเมืองเสือ ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้บ้านเมืองเสือเป็นเมืองพยัคฆภูมิพิสัย ตั้งให้ท้าวเดช เป็นอรรคฮาชเมืองพยัคฆภูมิ เมื่อปี พ.ศ.2422 เมื่อสองพี่น้องได้นำตราสารตั้งเมืองไปถึงบ้านนาข่าท้องที่เมืองวาปีปทุม เห็นว่าบ้านนาข่ามีชัยภูมิดีกว่าจึงตั้งเมืองพยัคฆภูมิขึ้นที่นั่น

 ต่อมาเกิดการร้องเรียนขึ้นระหว่างพระรัตนวงศา กับพระเจริญราชเดช (ฮึง) เรื่องรุกล้ำเขตแดนการปกครองของกันและกัน กรมหลวงสรรพสิทธิประสงค์จึงรับสั่งให้พระศรีสุวรรณวงศา (เดช) ย้ายเมืองจากบ้านนาข่าไปตั้ง ณ ตำบลที่ทรงโปรดเกล้าฯ ไว้

 พ.ศ.2436 เมืองพยัคฆภูมิพิสัยจึงได้ย้ายจากบ้านนาข่าไปตั้งอยู่ที่บ้านปะหลาน ซึ่งใกล้กับบ้านเมืองเสือตามที่กำหนดไว้เดิม

 พ.ศ.2440 เมืองพยัคฆภูมิพิสัย ถูกยุบเป็นอำเภอ และโปรดให้พระศรีสุวรรณวงศา (เดช รัตนวงศะวัต) ดำรงตำแหน่งนายอำเภอต่อมา
         
"เรือนอินทร์ หน้าพระลาน"