"วัณโรคปอด" ทำความรู้จัก ยิ่งรู้เร็วรักษาหายได้ ไม่แพร่กระจาย | คมชัดลึก

มาทำความรู้จัก วัณโรคปอด กันซึ่ง วัณโรค เป็นโรคติดต่อที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Mycobacterium ซึ่งมีหลายชนิด เชื้อที่พบบ่อยที่สุดและเป็นปัญหาในประเทศไทย คือ เชื้อ Mycobacterium tuberculosis วัณโรคเกิดได้ในทุกอวัยวะของร่างกาย ส่วนใหญ่มักเกิดที่ปอดพบร้อยละ 80 ส่วนวัณโรคนอกปอดเป็นผลมาจากการแพร่กระจายของการติดเชื้อไปยังอวัยวะอื่นๆ ได้แก่ เยื้อหุ้มปอด ต่อมน้ำเหลือง กระดูกสันหลัง ข้อต่อ ช่องท้อง ระบบทางเดินปัสสาวะ ระบบสืบพันธุ์ ระบบประสาท เป็นต้น

การแพร่กระจายวัณโรคปอด เชื้อวัณโรคจะแพร่กระจายจากปอด หลอดลม หรือกล่องเสียงของผู้ป่วยวัณโรค เมื่อผู้ป่วยไอจามพูดดังๆ ตะโกน หัวเราะ หรือร้องเพลง เชื้อเหล่านี้จะอยู่ในละอองฝอยของเสมหะที่ออกมาสู่อากาศ อนุภาคของละอองฝอยขนาดใหญ่มักตกลงพื้นและแห้ไป เหลือส่วนที่เล็กที่สุดที่มีเชื้อวัณโรคจะลอยอยู่ในอากาศได้หลายชั่วโมง และถูกทำลายโดยแสงแดด การไอในเวลา 1 ชั่วโมง ผู้ป่วยระยะแพร่เชื้อสามารถปล่อยละอองเสมหะที่มีเชื้อ ได้ตั้งแต่ 18-3,798 ละออง (Fennelly et al., 2004) เมื่อคนสูดหายใจเอาละอองฝอยที่มีเชื้อวัณโรคเข้าสู่ร่างกาย เชื้อวัณโรคที่มีขนาดใหญ่จะติดอยู่ที่จมูกหรือลำคอ ซึ่งมักไม่ก่อให้เกิดโรค แต่ส่วนที่มีขนาดเล็กๆ จะเข้าไปสู่ที่ปอด เชื้อจะถูกทำลายด้วยระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย หากมีเชื้อที่ถูกทำลายไม่หมดจะแบ่งตัวทำให้เกิดการติดเชื้อ ถ้าระบบภูมิคุ้มกันแข็งแรงจะสามารถยับยั้งการแบ่งตัวของเชื้อวัณโรค

อาการสงสัยวัณโรคปอด

1. อาการที่สำคัญของวัณโรคปอด คือ ไอเรื้อรังนาน 2 สัปดาห์ขึ้นไป
2. อาการอื่นๆ ที่อาจพบได้ น้ำหนักลด เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย มีไข้ (มักจะเป็นตอนบ่าย เย็น หรือตอนกลางคืน) ไอมีเลือดปน เจ็บหน้าอก หายใจขัด 
3. ถ้ามีอาการอย่างน้อย 2 อาการขึ้นไป รีบตรวจหาวัณโรคที่สาถานพยาบาลใกล้บ้าน

กลุ่มเสี่ยงติดเชื้อวัณโรค

1. ผู้อาศัยร่วมบ้านผู้ป่วยวัณโรค
2. ผู้ป่วยเบาหวาน
3. ผู้ติดเชื้อ HIV
4. ผู้สูงอายุ

การป้องกันโรค

1. ดูแลสุขภาพออกกำลังกายให้แข็งแรง
2. รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่
3. ตรวจการทำงานของปอด
4. ตรวจสุขภาพประจำปี เพื่อคัดกรองโรค โดยเฉพาะผู้สัมผัสผู้ป่วยใกล้ชิด บุคลากรทางการแพทย์
5. เลี่ยงการคลุกคลีใกล้ชิดผู้ป่วยวัณโรค
6. หากมีอาการน่าสงสัยว่าจะเป็นวัณโรค ควรรีบไปพบแพทย์

วัณโรครักษาหายได้

1. ปัจจุบันมียารักษาวัณโรคที่มีประสิทธิภาพสูง
2. กินยาต่อหน้าผู้ดูแล…ให้ครบทุกมื้อ ครบทุกเม็ด…ป้องกันไม่ดื้อยา
3. ใช้เวลาในการรักษา 6-8 เดือน
4. มีพี่เลี้ยงดูแลการกินยาจนครบการรักษา
5. ไม่หยุดยาเองหากมีอาการแพ้ยา ควรรีบปรึกษาแพทย์