เตือน "น่าน" ระวังอาฟเตอร์ช็อก แนะเร่งสำรวจโครงสร้างบ้าน-โบราณสถาน

ศ.ดร.อมร พิมานมาศ นายกสมาคมวิศวกรโครงสร้างไทย และนักวิจัยชุดโครงการลดภัยพิบัติแผ่นดินไหวในประเทศไทย ภายใต้การสนับสนุนของสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.) และสำนักงานการวิจัยแห่งชาติ (วช.) กระทรวงการอุดมศึกษาวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม เปิดเผยว่า จากเหตุแผ่นดินไหวขนาด 5.8 ที่เกิดขึ้นในประเทศลาวเมื่อเช้ามืดวันนี้ (20 ธันวาคม 2564) ซึ่งส่งผลให้หลายจังหวัดในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทยรับรู้ถึงแรงสั่นสะเทือนได้

โดยพบร่องรอยกระเบื้องหลังคาพระอุโบสถ และองค์พระประธานจตุรพักตร์ 4 ด้าน ซึ่งประดิษฐานอยู่ภายในพระอุโบสถ วัดภูมินทร์ พบรอยร้าวขยายเพิ่มจากความเสียหายแผ่นดินไหวครั้งก่อน 6.4 ริกเตอร์ เมื่อปี 2562 และพบรอยร้าวใหม่อีกหลายจุดเป็นแนวยาวจนมองเห็นปูนภายในอย่างเห็นได้ชัด

เหตุแผ่นดินไหวครั้งนี้เกิดขึ้นนอกประเทศไทย ระยะห่างจากจังหวัดน่านประมาณ 20 กิโลเมตร ซึ่งแผ่นดินไหวขนาด 5.8 ถือว่ามีความรุนแรงระดับปานกลาง ทำให้เกิดแรงสั่นสะเทือนที่ส่งผลมาถึงประเทศไทยได้ แต่ด้วยระยะทางที่ห่างออกไปไม่ไกลนัก จึงอาจมีผลกระทบต่อโครงสร้างอาคารบ้าง โดยเฉพาะอาคารที่ไม่ได้ออกแบบและก่อสร้างมาให้ต้านแผ่นดินไหวหรือเป็นอาคารที่ไม่ได้มาตรฐานทางวิศวกรรม 


(ขอบคุณคลิปจาก Facebook ศราวุธ จันเครื่อง จังหวัดน่าน)

ศ.ดร.อมร กล่าวด้วยว่า ประชาชนควรสำรวจโครงสร้างบ้านเรือนของตนเองด้วยว่ามีรอยร้าวเกิดขึ้นหรือไม่ โดยเฉพาะที่โคนเสาด้านล่างและกำแพง หากเห็นรอยร้าวหรือปูนกะเทาะออกมา รีบแจ้งเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องให้เข้าตรวจสอบโดยละเอียดทันที ทั้งนี้อาจเกิดอาฟเตอร์ช็อกตามมาอีกได้ในช่วง 2-3 วันนี้ และอาจเกิดขึ้นอีกหลายเดือน โดยอาจมีความรุนแรงได้ถึง 4-5 ริกเตอร์ ทั้งนี้หากเกิดขึ้นใกล้กว่าเดิมก็อาจทำให้ส่งผลต่ออาคารที่เสียหายก่อนหน้านี้ได้ 

นอกจากนี้โครงสร้างโบราณสถาน วัด เจดีย์ หลายแห่ง ซึ่งก่อสร้างมานานแล้ว และอาจก่อสร้างขึ้นจากอิฐที่ไม่ได้มีการเสริมเหล็ก อาจได้รับผลกระทบมากกว่าโครงสร้างคอนกรีตที่มีเหล็กเสริมด้านใน ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงควรเร่งสำรวจความเสียหายของโครงสร้างโบราณสถานด้วย

นักวิจัยยังฝากให้ประชาชนในภาคเหนือและภาคตะวันตกของไทยเฝ้าระวัง  เนื่องจากเป็นบริเวณที่มีรอยเลื่อนที่มีพลัง (Active faults) อยู่หลายแห่ง เช่น รอยเลื่อนพะเยา รอยเลื่อนแม่จัน รอยเลื่อนปัว และอื่น ๆ เนื่องจากในปี 2557  ได้เกิดแผ่นดินไหวขนาด 6.3 ที่จังหวัดเชียงราย มีศูนย์กลางที่อำเภอแม่ลาว  ทำให้เกิดความเสียหายทางโครงสร้างแก่อาคารหลายหลังและมีผู้เสียชีวิต  ภัยแผ่นดินไหวจึงมิอาจละเลยได้ 
 
ทั้งนี้ปัจจุบันประเทศไทยมีกฎกระทรวงการรับน้ำหนัก ความต้านทาน ความคงทนของอาคาร และพื้นดินที่รองรับอาคารในการต้านทานแรงสั่นสะเทือนของแผ่นดินไหว พ.ศ. 2564 ซึ่งมีผลบังคับใช้ใน 43 จังหวัดของประเทศไทย แต่ยังมีอาคารจำนวนมากที่ออกแบบและก่อสร้างก่อนที่กฎกระทรวงนี้จะประกาศใช้ จึงควรมีมาตรการประเมินและเสริมความแข็งแรงอาคารเหล่านี้ให้ต้านแผ่นดินไหวได้ในระดับที่เหมาะสมต่อไป และภาครัฐควรมีระบบแจ้งเหตุแผ่นดินไหว เพื่อให้ประชาชนในพื้นที่ได้รับข้อมูลข่าวสารที่ถูกต้องและทันท่วงที

ด้าน รศ.ดร.นคร ภู่วโรดม หัวหน้าชุดโครงการการอนุรักษ์โครงสร้างโบราณสถานตามหลักวิศวกรรม กล่าวย้ำถึงความสำคัญของโบราณสถานในประเทศไทย ว่ามีโครงสร้างที่มีอายุยาวนานมากและเปราะบางกว่าโครงสร้างในปัจจุบัน จึงไม่ควรปล่อยให้ผุพังไปตามกาล ปัจจุบันมีเทคโนโลยีที่ทันสมัย ซึ่งจะช่วยสำรวจและบูรณะโครงสร้างเก่าแก่เหล่านั้นให้คงอยู่สืบไป หากมีการวางแผนและดำเนินงานเชิงรุก ดังนั้นหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจึงควรสนับสนุนการทำวิจัยและสร้างองค์ความรู้เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ในการอนุรักษ์และบูรณะโบราณสถานอย่างจริงจังมากขึ้น