พืชผักแม่โจ้ แหล่งผลิตคนเกษตรมืออาชีพ | คมชัดลึก

 

              แม้จะผ่านไปแล้วสำหรับการโชว์สุดยอดวัตกรรมการผลิตเมล็ดพันธุ์แตงกว่า แตงร้าน ของสาขาพืชผัก ภาควิชาพืชสวน คณะผลิตกรรมการเกษตร มหาวิทยาลัยแม่โจ้ เมื่อต้นเดือนธันวาคม ที่ผ่านมา โดยความร่วมมือของศิษย์เก่าและบริษัทผู้ผลิตและจำหน่ายเมล็ดพันธุ์ทั่วประเทศกว่า 20 บริษัทมาร่วมจัดนิทรรศการผ่านหลักสูตรการเรียนของนักศึกษาวิชาพืชผัก อลังการที่สุดเท่าที่เคยมีมา

              “ท่องโลกเกษตร” อาทิตย์นี้พาไปแอ่วเหนือตระเวนดูกิจกรรมของนักศึกษาวิชาพืชผักที่รังสรรค์ผลงานแตงกวา แตงร้าน เพื่อโชว์ในงานฉลองครบรอบ 40 ปีสาขาพืชผัก จัดขึ้นระหว่างวันที่ 7-9 ธันวาคม ที่ผ่านมา โดยมี ผศ.ฉันทนา วิชรัตน์   อาจารย์ประจำสาขาพืชผัก หัวเรี่ยวหัวแรงสำคัญในการจัดงานครั้งนี้  ผศ.ฉันทนา เล่าว่า นับจากปี 2520 ที่มีการก่อตั้งสาขาพืชผักเป็นครั้งแรก เริ่มจากมีนักศึกษาจำนวนประมาณ 30 คนและปีนี้สาขาพืชผักแม่โจ้ ก้าวเข้าสู่ปีที่ 40 ซึ่งได้ผลิตบัณฑิตคนพืชผักกระจายตัวอยู่ตามพื้นที่ต่างๆ กว่า 1,500 คน ได้สร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างประโยชน์ต่อสังคมในมิติต่างๆ มากมาย 

          สำหรับงานฉลองครบรอบ 40 ปีพืชผักในครั้งนี้ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ได้ร่วมกับสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) และบริษัทเอกชนกว่า 20 บริษัท จัดให้มีขึ้นเพื่อเป็นการประชาสัมพันธ์สาขาพืชผักแม่โจ้ ให้ศิษย์เก่าได้กลับมาพบเจอกันและตอบแทนสถาบัน รวมถึงการเผยแพร่องค์ความรู้สู่สังคมอีกด้วย ส่วนจัดงานแบ่งออกเป็น 3 รูปแบบ ได้แก่ งานด้านวิชาการที่จะผนวกเข้ากับงานประชุมวิชาการประจำปี 2560 โดยนำเสนอเรื่องราวเกี่ยวกับพืชวงศ์แตง งานมหกรรมแตงกวา แตงร้าน รวมพลคนตระกูลแตง เพื่อกระตุ้นด้านเมล็ดพันธุ์แตงของไทยให้กว้างขวาง และงานฉลองครบรอบ 40 ปี และศิษย์เก่าคืนถิ่น เพื่อให้ศิษย์เก่าและศิษย์ปัจจุบันได้พบปะแลกเปลี่ยนประสบการณ์ 

          “มีผู้ผลิตและจำหน่ายเมล็ดพันธุ์แตงกวา แตงร้าน 22 บริษัท กว่า 140 สายพันธุ์ และอีก 2 หน่วยราชการนำนวัตกรรมด้านเมล็ดพันธุ์มาโชว์เพื่อให้เกษตรกรและผู้ร่วมงานได้เห็นถึงความหลากหลายของพันธุ์พืช ตลอดจนนักปรับปรุงพันธุ์ทั้งภาครัฐและเอกชนได้พยายามพัฒนาปรับปรุงพันธุ์ให้ตรงต่อความต้องการของตลาดและผู้บริโภค” อาจารย์สาขาพืชผักคนเดิมกล่าว ก่อนนำพาเยี่ยมชมแปลง 

        โดยแต่ละแปลงเป็นผลงานที่อยู่ในความดูแลของนักศึกษาที่อยู่ในหลักสูตรการเรียนการสอน ส่วนเมล็ดพันธุ์เป็นของบริษัท ขณะที่การจัดการดูแลแปลงนักศึกษาจะเป็นคนรับผิดชอบ โดยจะแบ่งกันดูแลคนละ 10 แปลง เริ่มดำเนินการเพาะปลูกมาตั้งแต่เดือนตุลาคม 2560 จนกระทั่งให้ผลผลิตเต็มที่ในวันงานพอดี

         “ปกติเด็กๆ เขาจะปลูกกันตลอดอยู่แล้ว ทุกคนจะต้องรับผิดชอบแปลงมีทั้งงานเดี่ยวและงานกลุ่ม  ถ้าเป็นงานกลุ่มอาจารย์จะเป็นคนเลือกเด็กให้ใครอยู่กลุ่มไหน พร้อมให้เงินยืม 3 พันบาทไปลงทุนเบื้องต้น ตั้งแต่หาซื้อเมล็ดพันธุ์ การเลือกพันธุ์ผัก  รวมถึงการหาตลาดเองด้วย แต่เงินจำนวนนี้ต้องคืนนะ บางกลุ่มคืนเงินแแล้วยังมีกำไรอีก  บางกลุ่มก็ต้องควักจ่ายเพิ่ม การให้คะแนนเราก็ดูจากหลายๆ อย่าง กำไรขาดทุนก็เป็นส่วนหนึ่งของคะแนนเช่นกัน”

          ซาบัน คำยุง  นักศึกษาชนเผ่าดาราอั้งแห่งบ้านนอแล ดอยอ่างขาง อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ปัจจุบันกำลังศึกษาอยู่ปี 2 สาขาพืชผัก หนึ่งในนักศึกษาที่รับผิดชอบดูแลแปลงแตงกวา แตงร้าน จำนวน 10 แปลงบอกว่าสาเหตุที่มีความตั้งใจอยากจะเรียนสาขาพืชผัก เนื่องจากครอบครัวมีอาชีพปลูกผักส่งให้โครงการหลวงมานานกว่า 20 ปีแล้ว หลังเรียนจบก็จะนำความรู้และประสบการณ์จากการเรียนไปช่วยครอบครัวที่บ้านเกิดด้วย 

          “ผมโชคดีที่ได้มาเรียนที่แม่โจ้แล้วก็ได้เรียนในสาขาที่ชอบด้วย” ซาบัน กล่าวอย่างภูมิใจ ก่อนจะกล่าวลาเพื่อไปลงแปลง ขณะที่ อนุชา ศรีวิชัย ศิษญ์เก่าแม่โจ้เพิ่งสำเร็จการศึกษาสาขาพืชผัก ปัจจุบันเป็นผู้ช่วยนักวิจัยให้อาจารย์ในสาขาพืชผัก บอกว่า รู้สึกภูมิใจที่ได้เป็นลูกแม่โจ้และได้เรียนในสาขาที่ชอบ แม้ครอบครัวจะไม่ได้ประกอบอาชีพการเกษตรกร แต่ยอมรับว่าในอนาคตงานเกษตร โดยเฉพาะพืชผักเป็นพืชสำคัญที่ขาดไม่ได้ เพราะทุกคนต้องบริโภค

         ศมาพร หลากสุขถม ผู้จัดการฝ่ายสื่อสารองค์กร บริษัทเจียไต๋ จำกัด ศิษย์เก่าสาขาพืชผักอีกรายและหัวเรี่ยวหัวแรงสำคัญในการจัดงานคืนสู่เหย้าพืชผักแม่โจ้ เนื่องในโอกาสครบรอบ 40 ปีสาขาพืชผักแม่โจ้ในครั้งนี้ กล่าวยอมรับว่า โชคดีที่เรียนสาขาพืชผัก เพราะได้ทั้งวิชาการและประสบการณ์ตรงจากการลงมือปฏิบัติจริง โดยตลอด 4 ปีเรียนที่นี่ได้ผ่านงานแปลงมากกว่า 50 แปลงเฉลี่ยเทอมละ 10 แปลงและยังมีแปลงกลุ่มอีกในเทอมสุดท้ายก่อนสำเร็จการศึกษา หลังจบออกมาก็ได้ทำงานตรงกับสาขาที่เรียนมาอีกด้วย

          “ถ้าน้องๆ คนไหนใกล้จบและยังไม่ตัดสินใจว่าจะเรียนอะไรดี สาขาพืชผักแม่โจ้ก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกและเปิดสอนที่นี่ที่เดียวด้วย” ศิษย์เก่าพืชผักแม่โจ้กล่าวเชิญชวนทิ้งท้าย