รู้จักไหม ตัวกล้วยตาก คืออะไร พบเจอได้ที่ไหน ค้นพบเพิ่ม 2 ชนิดใหม่ในไทย | คมชัดลึก

"อ.เจษฎ์" รศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ และนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ แชร์ข้อมูลงานวิจัยใหม่ ตัวกล้วยตาก ที่พบในไทยเพิ่มอีก 2 ชนิด โดยบอกว่า เหมือน กล้วยตาก จริงๆ ด้วย ตัวกล้วยตาก หรือ ทากเปลือกบก เป็นสัตว์ที่อยู่ในกลุ่มหอยฝาเดียว แต่ร่างกายมีการลดรูปเปลือกไปจนหมด ไม่หลงเหลือเปลือกให้เห็นอีกเลย

 

 

สัตว์กลุ่มนี้มีชื่อเรียกที่แตกต่างในหลายภาคของประเทศไทย เช่น คนในภาคอีสานเรียกว่า แมงลิ้นหมาหรือตัวลิ้นหมา คนในภาคเหนือเรียกว่า ขี้ตืกฟ้า คนในภาคใต้เรียกว่า ทากฟ้า และคนในภาคกลางเรียกว่า ตัวกล้วยตาก หรือ ทากดิน มักพบอาศัยตามกองใบไม้ผุพัง ใต้ขอนไม้ หรือบริเวณที่มีวัตถุปิดคลุมหน้าดิน ทั้งในแหล่งธรรมชาติและแหล่งที่ถูกรบกวนโดยมนุษย์

 

โดยทางเพจ Animal Systematics Research Unit, CU ได้เผย งานวิจัยใหม่ ตัวกล้วยตากชนิดใหม่ของโลก 2 ชนิดจากประเทศไทย 

 

ตัวกล้วยตาก หรือ ทากเปลือยบก (land slug) เป็นสัตว์ที่อยู่ในกลุ่มหอยฝาเดียว แต่ร่างกายมีการลดรูปเปลือกไปจนหมด ไม่หลงเหลือเปลือกให้เห็นอีกเลย สัตว์กลุ่มนี้มีชื่อเรียกที่แตกต่างในหลายภาคของประเทศไทย เช่น คนในภาคอีสานเรียกว่าแมงลิ้นหมาหรือตัวลิ้นหมา คนในภาคเหนือเรียกว่าขี้ตืกฟ้า คนในภาคใต้เรียกว่าทากฟ้า และคนในภาคกลางเรียกว่าตัวกล้วยตากหรือทากดิน มักพบอาศัยตามกองใบไม้ผุพัง ใต้ขอนไม้ หรือบริเวณที่มีวัตถุปิดคลุมหน้าดิน ทั้งในแหล่งธรรมชาติและแหล่งที่ถูกรบกวนโดยมนุษย์

 

คณะนักวิจัย นำโดย น.ส.บวรลักษณ์ มิตรเชื้อชาติ นิสิตระดับปริญญาเอกภายใต้การดูแลของ ศ.ดร.สมศักดิ์ ปัญหา หน่วยปฏิบัติการซิสเทแมติกส์ของสัตว์ ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้ศึกษา ตัวกล้วยตาก ในสกุล 𝑉𝑎𝑙𝑖𝑔𝑢𝑛𝑎 ทั้งหมดในประเทศไทย โดยปัจจุบันได้รายงานทั้งหมด 3 ชนิด มีชนิด 𝑉𝑎𝑙𝑖𝑔𝑢𝑛𝑎 𝑠𝑖𝑎𝑚𝑒𝑛𝑠𝑖𝑠 (Martens, 1867) หรือ ตัวกล้วยตากสยาม มีการกระจายทั่วประเทศไทย รวมถึงในประเทศเมียนมาร์และลาว

 

 

 

A ตัวกล้วยตากสยาม 𝑉𝑎𝑙𝑖𝑔𝑢𝑛𝑎 𝑠𝑖𝑎𝑚𝑒𝑛𝑠𝑖𝑠 
B ตัวกล้วยตากหลังเกลี้ยง 𝑉𝑎𝑙𝑖𝑔𝑢𝑛𝑎 𝑠𝑒𝑚𝑖𝑐𝑒𝑟𝑖𝑛𝑎 
C ตัวกล้วยตากถ้ำขมิ้น 𝑉𝑎𝑙𝑖𝑔𝑢𝑛𝑎 𝑐𝑟𝑖𝑠𝑝𝑎

 

นอกจากนี้เนื่องจากหน้าตาภายนอกของตัวกล้วยตากมีความคล้ายคลึงกันมาก จึงต้องอาศัยข้อมูลอวัยวะภายในและแผนภูมิต้นไม้เชิงวิวัฒนาการจากข้อมูลดีเอ็นเอในการแยกชนิด ทำให้ค้นพบตัวกล้วยตากชนิดใหม่อีก 2 ชนิด ดังนี้

 

1. 𝑉𝑎𝑙𝑖𝑔𝑢𝑛𝑎 𝑠𝑒𝑚𝑖𝑐𝑒𝑟𝑖𝑛𝑎 Mitchueachart & Panha, 2024 ตัวกล้วยตากหลังเกลี้ยง พบได้ที่ภาคตะวันออกของประเทศไทย และยังพบได้ในประเทศกัมพูชาและเมียนมาร์
2. 𝑉𝑎𝑙𝑖𝑔𝑢𝑛𝑎 𝑐𝑟𝑖𝑠𝑝𝑎 Mitchueachart & Panha, 2024 ตัวกล้วยตากถ้ำขมิ้น พบได้แค่ที่ถ้ำขมิ้น จ.สุราษฎร์ธานี

 

งานวิจัยนี้ได้เพิ่มพูนความรู้เกี่ยวกับ ทากเปลือยบก ในวงศ์ Veronicellidae โดยชี้ให้เห็นว่ายังต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับความหลากหลายทางสัณฐานวิทยาและพันธุกรรมของทากเปลือยบกในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เพื่อให้ได้รายชื่อชนิดที่ครอบคลุมใช้เป็นแนวทางในการอนุรักษ์และจัดการทรัพยากรความหลากหลายทางชีวภาพต่อไปได้ในอนาค

 

 

 

ข้อมูล-ภาพ : Animal Systematics Research Unit, CU