ชวนดู "พาเหรดดาวเคราะห์" ปรากฏการณ์หายาก เดือน ม.ค. - มี.ค.68 ดูวันไหน เช็กเลย | คมชัดลึก

25 ม.ค. 2568 คนรักดาวห้ามพลาด NARIT สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม (อว.) ชวนดู “พาเหรดดาวเคราะห์” หรือ “ดาวเคราะห์เรียงตัว” ช่วงเดือน ม.ค. - มี.ค. 68 ดวงจันทร์ และดาวเคราะห์ในระบบสุริยะจะปรากฏเรียงกันบนท้องฟ้าช่วงหัวค่ำ ได้แก่ ดาวเสาร์ ดาวพุธ ดาวศุกร์ ดาวพฤหัสบดี และดาวอังคาร สังเกตได้ด้วยตาเปล่า รวมถึง ดาวเนปจูน ดาวยูเรนัส สังเกตเห็นได้หากมองผ่านกล้องโทรทรรศน์

 

ช่วงเดือนมกราคม - มีนาคม 2568 นี้ มี พาเหรดดาวเคราะห์ หรือดาวเคราะห์เรียงตัวในแนวเดียวกันบนฟ้า เมื่อมองจากโลกจะเห็นดวงจันทร์ และดาวเคราะห์ในระบบสุริยะปรากฏเรียงกันบนท้องฟ้าช่วงหัวค่ำ ได้แก่ ดาวเสาร์ ดาวพุธ ดาวศุกร์ ดาวพฤหัสบดี และดาวอังคาร สังเกตได้ด้วยตาเปล่า รวมถึง ดาวเนปจูน ดาวยูเรนัส สังเกตเห็นได้หากมองผ่านกล้องโทรทรรศน์ จึงเป็นโอกาสดีที่จะชมดาวเคราะห์ต่าง ๆ ได้พร้อม ๆ กัน

 

ทั้งนี้ ดาวเคราะห์ไม่ได้โคจรเรียงตามกันแต่อย่างใด เป็นเพียงความสวยงามของปรากฏการณ์ท้องฟ้ายามค่ำคืนในมุมมองจากโลก และเกิดขึ้นไม่บ่อยครั้งนัก

 

พาเหรดดาวเคราะห์ คืออะไร

 

"พาเหรดดาวเคราะห์" หรือปรากฏการณ์ดาวเคราะห์เรียงเป็นแนวบนท้องฟ้าเช่นนี้ เกิดจากดาวเคราะห์ในระบบสุริยะแต่ละดวงโคจรมาอยู่ในตำแหน่งที่สามารถมองเห็นได้ในช่วงเวลาเดียวกันจากมุมมองของผู้สังเกตบนโลก แต่โดยทั่วไปแล้วดาวเคราะห์ทุกดวงจะปรากฏตามระนาบสุริยวิถี (แนวการขึ้นตกของดวงอาทิตย์) เป็นปกติ จึงไม่ใช่เรื่องแปลกแต่อย่างใด และหากมองในมุมมองจากอวกาศจะยิ่งพบว่าการเรียงตัวของดาวเคราะห์นั้นไม่ได้สอดคล้องกับการเรียงแถวในวงโคจร สิ่งที่พิเศษจริง ๆ คือการที่ดาวเคราะห์ทุกดวงจะปรากฏบนท้องฟ้าพร้อมกันในช่วงหัวค่ำ

พาเหรดดาวเคราะห์ ดูวันไหน เวลาไหน

 

ในช่วงเดือนมกราคม 2568 ดาวเสาร์ ดาวศุกร์ ดาวเนปจูน ดาวยูเรนัส ดาวพฤหัสบดี และดาวอังคาร จะปรากฏเรียงกันในช่วงหัวค่ำ ยกเว้นดาวพุธที่ยังคงปรากฏในช่วงรุ่งเช้า หลังจากวันที่ 10 กุมภาพันธ์ 2568 เป็นต้นไป ดาวพุธจะเปลี่ยนมาปรากฏในช่วงหัวค่ำร่วมกับดาวเคราะห์อื่น ๆ นอกจากนี้ ในวันที่ 1 มีนาคม 2568 ตรงกับดวงจันทร์ข้างขึ้น 1 ค่ำ ดาวเคราะห์ทุกดวงในระบบสุริยะรวมถึงดวงจันทร์จะปรากฏพร้อมกันบนท้องฟ้า เรียงตัวตามแนวเส้นสุริยะวิถี ซึ่งจะปรากฏในลักษณะนี้ไปตลอดจนถึงต้นเดือนมีนาคม ก่อนที่ดาวเสาร์จะเปลี่ยนไปปรากฏในช่วงรุ่งเช้าหลังวันที่ 12 มีนาคม 2568 เป็นต้นไป

 

หนึ่งวันที่โลกหมุนรอบตัวเอง ดาวเคราะห์ทุกดวงจะขึ้นจากขอบฟ้าทางทิศตะวันออก และตกลับขอบฟ้าทางทิศตะวันตก ลักษณะเดียวกันกับดวงอาทิตย์ แต่เนื่องจากเราสามารถเห็นดาวเคราะห์ได้ในช่วงกลางคืนเท่านั้น  เช่น “ดาวศุกร์” ที่คนไทยมักจะรู้จักกันในชื่อ “ดาวประกายพรึก” ปรากฏในช่วงรุ่งเช้า และ “ดาวประจำเมือง”  ปรากฏในช่วงหัวค่ำ ซึ่งเป็นดาวดวงเดียวกัน และไม่สามารถสังเกตเห็นได้พร้อมกันในคืนเดียว ขึ้นอยู่กับว่าในช่วงนั้นดาวศุกร์ขึ้น - ตก ก่อนหรือหลังดวงอาทิตย์ ดาวเคราะห์อื่น ๆ ก็เช่นกัน แต่ละดวง และแต่ละช่วงเวลา จะปรากฏช่วง “หัวค่ำ” หรือ “เช้ามืด” ในคืนหนึ่ง ๆ เสมอ 

 

สำหรับดาวเคราะห์วงนอก เช่น ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี และดาวเสาร์ หากโคจรอยู่ในตำแหน่งตรงข้ามดวงอาทิตย์ (opposition) หมายถึง ดวงอาทิตย์ โลก และดาวเคราะห์โคจรมาอยู่ในแนวระนาบเดียวกัน โดยมีโลกอยู่ตรงกลาง เป็นช่วงที่เราเรียกว่า ปรากฏการณ์ดาวเคราะห์ใกล้โลก จะสามารถสังเกตเห็นได้เกือบตลอดทั้งคืน เช่น ดาวอังคาร ที่เพิ่งจะผ่านตำแหน่งตรงข้ามดวงอาทิตย์ไปเมื่อวันที่ 16 มกราคม 2568 ที่ผ่านมา 

 

ช่วงเวลาที่เหมาะกับการดู พาเหรดดาวเคราะห์

 

ดังนั้นในช่วงเดือนมกราคม - มีนาคม 2568 ที่ดาวเคราะห์ในระบบสุริยะจะปรากฏพร้อมกันในช่วงหัวค่ำเช่นนี้จึงนับว่าเป็นปรากฏการณ์ท้องฟ้าที่หาชมได้ยาก ผู้สนใจสามารถติดตามชม “พาเหรดดาวเคราะห์” หรือ “ดาวเคราะห์เรียงกัน” ได้แก่ ดวงจันทร์ ดาวเสาร์ ดาวพุธ ดาวเนปจูน ดาวศุกร์ ดาวยูเรนัส ดาวพฤหัสบดี และดาวอังคาร ได้ตามช่วงเวลา ดังนี้ 

 

16 ม.ค. - 29 ม.ค. ปรากฏพร้อมกันทุกดวง ยกเว้นดวงจันทร์ และดาวพุธ

30 ม.ค. - 13 ก.พ. ปรากฏพร้อมกันทุกดวง ยกเว้นดาวพุธ

14 ก.พ. - 16 ก.พ. ปรากฏพร้อมกันทุกดวง ยกเว้นดวงจันทร์ และดาวพุธ

17 ก.พ. - 28 ก.พ. *Highlight* ปรากฏพร้อมกันทุกดวง ยกเว้นดวงจันทร์ 

1 มี.ค. - 5 มี.ค. *Highlight* ปรากฏพร้อมกันทุกดวง 

6 มี.ค. - 15 มี.ค. ปรากฏพร้อมกันทุกดวง ยกเว้นดาวเสาร์

 

 

ทั้งนี้ ดาวเนปจูน และดาวยูเรนัส  มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า ต้องสังเกตการณ์ผ่านกล้องโทรทรรศน์

 

ช่วงฤดูหนาวท้องฟ้าปลอดโปร่งสามารถชมได้ด้วยตาเปล่า หรือหากอยากชมผ่านกล้องโทรทรรศน์ สามารถมาร่วมกิจกรรม “NARIT Public Night: ดูดาวทุกคืนวันเสาร์” ณ อุทยานดาราศาสตร์สิรินธร อ.แม่ริม และหอดูดาวภูมิภาคทั้ง 4 แห่ง ได้แก่ หอดูดาวเฉลิมพระเกียรติ 7 รอบ พระชนมพรรษา นครราชสีมา ขอนแก่น ฉะเชิงเทรา และ สงขลา เข้าร่วมฟรีไม่มีค่าใช้จ่าย