รู้ทันมะเร็ง : มะเร็งกินม้าม

                     ในบรรดาอวัยวะภายในช่องท้องหรืออวัยวะในระบบทางเดินอาหาร ม้ามจัดเป็นอวัยวะที่ถูกกล่าวถึงน้อยหรือไม่ค่อยถูกกล่าวถึงว่าเป็นมะเร็ง จนหลายคนสงสัยว่าม้ามอาจเป็นอวัยวะพิเศษที่ไม่เป็นมะเร็ง ที่เคยได้ยินกันบ่อยๆ ก็คำว่าม้ามโต ม้ามแตกตาย แต่ไม่ค่อยได้ยินคำว่ามะเร็งม้ามกันสักเท่าไรนัก

                     ก่อนอื่นมาทำความรู้จักเจ้าอวัยวะที่มักถูกลืมอันนี้ก่อนดีกว่า ม้ามเป็นอวัยวะที่เป็นก้อนตันๆ อยู่ใต้ชายโครงด้านซ้ายมีเลือดมาเลี้ยงมากแต่ยังน้อยกว่าตับ เป็นอวัยวะในระบบน้ำเหลืองของคนเราเป็นเหมือนต่อมน้ำเหลืองลูกใหญ่ในช่องท้อง พวกเดียวกับต่อมทอนซิล ต่อมไทมัส ทำหน้าที่กรองเลือดจัดการกับเม็ดเลือดแดงที่หมดอายุขัยและสร้างภูมิคุ้มกันแอนติบอดี้เพื่อต่อสู้กับเชื้อโรคที่เข้าสู่ร่างกาย โรคเนื้องอกของม้ามไม่ว่าจะเป็นเนื้องอกธรรมดาหรือเนื้อร้ายนั้นพบได้ไม่ บ่อยทั้งคู่ ส่วนมากแล้วมักพบโดยบังเอิญจากการตรวจอัลตร้าซาวน์หรือเอ็กซเรย์คอมพิวเตอร์ ส่วนใหญ่ที่พบมักเป็นพวกถุงน้ำและเนื้องอกชนิดธรรมดามากกว่ามะเร็ง

                     มะเร็งที่เกิดขึ้นที่ม้ามส่วนใหญ่แล้วไม่ได้เริ่มต้นเกิดที่เนื้อเยื่อของตัวม้ามเอง แต่มักเป็นมะเร็งที่อื่นแล้วลุกลามมาที่ม้าม มะเร็งของม้ามที่พบได้บ่อยก็คือมะเร็งต่อมน้ำเหลืองและมะเร็งเม็ดเลือดขาว แม้ว่าม้ามจะเป็นอวัยวะในระบบน้ำเหลืองเอง แต่มะเร็งต่อมน้ำเหลืองหรือที่เรียกว่าลิมฟ์โฟม่ามักเริ่มจากต่อมน้ำเหลืองที่อื่นแล้วลุกลามมาที่ม้ามมากกว่าจะเริ่มเป็นที่ตัวม้ามเอง ส่วนมะเร็งของอวัยวะอื่นที่กระจายมาที่ม้ามก็พบไม่บ่อย ทั้งๆ ที่ตามความน่าจะเป็นแล้วน่าจะมีเซลล์มะเร็งจากอวัยวะอื่นแพร่กระจายมาที่ม้ามมากเพราะเป็นอวัยวะที่มีเลือดมาเลี้ยงมาก มะเร็งที่พบว่าชอบกระจายมาที่ม้ามก็ได้แก่ มะเร็งปอด มะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็งตับอ่อน มะเร็งเต้านม มะเร็งรังไข่ มะเร็งตับและมะเร็งลำไส้ใหญ่

                     ในส่วนของอาการนั้นส่วนใหญ่อาการทั่วไปขึ้นกับมะเร็งที่เป็นสาเหตุเป็นหลัก อาการเฉพาะที่เกิดจากการที่ม้ามโตขึ้น เช่น มีอาการแน่นท้อง ปวดท้องใต้ชายโครงซ้าย หรือมีอาการที่เกี่ยวข้องกับภาวะภูมิคุ้มกันอ่อนแอลงเนื่องจากม้ามโดนเล่นงาน ทำให้มีโอกาสติดเชื้อได้ง่ายขึ้น เช่น มีไข้สูงหนาวสั่น อ่อนเพลีย เหงื่อออกกลางคืน ลำพังผู้ป่วยโรคมะเร็งไม่ว่าอวัยวะไหนก็มีระบบภูมิคุ้มกันที่ไม่ค่อยจะแข็งแรง มีโอกาสติดเชื้อมากกว่าปกติอยู่แล้ว ยิ่งช่วงที่ได้รับการรักษาไม่ว่าจะเป็นการฉายแสง การให้ยาเคมีบำบัดก็ยิ่งทำให้ระบบภูมิคุ้มกันย่ำแย่ลงไปอีก ในผู้ป่วยมะเร็งต่อมน้ำเหลืองและมะเร็งเม็ดเลือดขาวก็เช่นกัน แต่ที่แย่กว่ามะเร็งของอวัยวะในระบบอื่นๆ ก็ตรงที่ทั้งต่อมน้ำเหลืองและเม็ดเลือดขาวเป็นกำลังหลักเป็นทั้งพระเอกและพระรองที่สำคัญของระบบภูมิคุ้มกัน พอโดนเซลล์มะเร็งเล่นงานก็มีโอกาสติดเชื้อมากกว่าอยู่แล้ว ยิ่งถ้าโชคร้ายม้ามโดนแจ๊คพ็อตไปด้วยโอกาสที่จะติดเชื้อรุนแรงก็มีมากขึ้นไปอีกนะครับ...ขอบอก