โรคน่ารู้จากสัตว์สู่คน
คอลัมน์ - พิชิตปัญหาสัตว์ โดย - น.สพ.วิรัช ธนพัฒน์เจริญหรือหมอเล็ก [email protected]
สวัสดีครับ พูดเรื่องปัญหาเกี่ยวกับสัตว์มานานแล้ว วันนี้ขอพูดเรื่องที่เกี่ยวกับคนบ้างนะครับ ผู้เลี้ยงหลายท่านอาจเคยพบปัญหาจากสัตว์เลี้ยงที่ตั้งแต่เล็ก ๆ น้อย ๆ จนถึงเรื่องที่อันตรายน่าเป็นห่วง ซึ่งอาจมาจากการละเลยของผู้เลี้ยงเอง เช่น ปัญหาเห็บหมัด ซึ่งบางครั้งนอกจากจะส่งผลเสียต่อตัวสัตว์ในเรื่องของโรคหลายโรค เช่น พยาธิเม็ดเลือด พยาธิทางเดินอาหาร และติดต่อสู่คนได้
วิธีป้องกันง่าย ๆ คือ การป้องกันเห็บหมัดให้สัตว์เลี้ยงของท่าน และป้องกันบริเวณรอบบ้านอย่างสม่ำเสมอ ต่อมาในเรื่องของการติดเชื้อแบคทีเรียต่างๆ เช่น โรคติดต่อระหว่างสัตว์กับคนเนื่องจากสาเหตุการติดเชื้อแบคทีเรียนั้นมีมากมาย
ในที่นี้จะกล่าวถึงเฉพาะโรคที่พบบ่อยในประเทศไทย เช่น โรคเลปโตสไปโรซิส (โรคฉี่หนู) การติดต่อมีหลายทาง เช่น การที่เชื้อปนเปื้อนเข้าทางผิวหนังที่มีรอยแตกขีดข่วน เข้าตามเยื่อเมือก การกินเชื้อเข้าไป การสัมผัสกันโดยตรงกับปัสสาวะของสัตว์ป่วย ส่วนการป้องกันในสุนัขก็จะต้องทำวัคซีนรวมที่มีการป้องกันโรคนี้ หลีกเลี่ยงการเข้าพื้นที่น้ำท่วมขัง หรือใส่รองเท้าบู้ท เป็นต้น
อีกโรคหนึ่งที่ต้องกล่าวถึง คือ วัณโรคที่เป็นโรคติดต่อที่สำคัญของสัตว์เลือดอุ่น ซึ่งสามารถติดต่อกันได้ระหว่างคนกับสัตว์ และสัตว์กับคน การติดต่อโดยการสัมผัสกันโดยตรงระหว่างสัตว์เป็นโรคกับคนโดยการหายใจเอาเชื้อโรคที่อยู่ในอากาศเข้าไป โดยการดื่มน้ำนมจากสัตว์ที่เป็นโรคเข้าไป เช่น น้ำนมโคที่เป็นวัณโรค โดยการกินเนื้อสัตว์ที่เป็นโรคเข้าไป การติดวัณโรคในคนส่วนใหญ่ติดจากโคที่เป็นโรคมากกว่าสัตว์ชนิดอื่น เช่น สุนัข แมว แพะ แกะ สุกร ม้า กวาง ลิง เป็นต้น
การป้องกันทำได้ด้วยการหลีกเลี่ยงสัตว์ที่มีอาการป่วย หากดื่มน้ำนมควรผ่านการพาสเจอร์ไรซ์ นอกจากนี้ การสร้างภูมิคุ้มกันสามารถทำได้โดยให้วัคซีน (B.C.G.) ป้องกันโรคในคน หากพบผู้ป่วยรักษาผู้ป่วยให้หายและป้องกันการระบาดในครอบครัว สุดท้าย การติดเชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดอาหารเป็นพิษก็พบได้บ่อยเช่นกัน
เห็นมั้ยครับนี่เป็นตัวอย่างของปัญหาจากพยาธิภายนอก และเชื้อแบคทีเรีย แต่ก็ยังมีโรคที่มีสาเหตุอื่น ๆ อีก เช่น เชื้อไวรัส เชื้อราซึ่งเราจะมาพูดคุยกันในโอกาสต่อไป