ด่วน! ศาลรธน. มีมติ 5 ต่อ 4 สั่ง “เศรษฐา” พ้น นายกฯ พร้อม ครม. ทั้งคณะ | คมชัดลึก

14 ส.ค.2567 เวลา 15.00 น. ศาลรัฐธรรมนูญ อ่านคำวินิจฉัย ในคดีที่ 40 สว. ยื่นคำร้องผ่านประธานวุฒิสภา ขอให้ศาลรัฐธรรมนูญวินิจฉัย ตามรัฐธรรมนูญมาตรา 170 วรรคสาม ประกอบมาตรา 82 ว่า ความเป็นรัฐมนตรีของ เศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี ผู้ถูกร้องที่ 1 สิ้นสุดลงเฉพาะตัว ตามรัฐธรรมนูญ มาตรา 170 วรรคหนึ่ง (4) ประกอบมาตรา 160 (4) และ (5 ) หรือไม่

กรณี เศรษฐา นำความกราบบังคมทูลเพื่อโปรดเกล้าฯแต่งตั้ง พิชิต ชื่นบาน ผู้ถูกร้องที่ 2 เป็น รัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี ทั้งที่รู้ หรือ ควรรู้อยู่แล้วว่า พิชิต ขาดคุณสมบัติ หรือ มีลักษณะต้องห้ามตามรัฐธรรมนูญ เนื่องจากเคยถูกศาลฎีกามีคำสั่งจำคุกเป็นเวลา 6 เดือน ในความผิดฐานละเมิดอำนาจศาล จึงเป็นการกระทำการอันไม่ซื่อสัตย์สุจริต และมีพฤติกรรมอันเป็นการฝ่าฝืน หรือ ไม่ปฏิบัติตามมาตรฐานทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง อันเป็นเหตุให้ความเป็นรัฐมนตรีของ เศรษฐา สิ้นสุดลงได้ 

สำหรับ ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ ที่พิจารณาคดี 9 คน ประกอบด้วย นายนครินทร์ เมฆไตรรัตน์ ประธานศาลรัฐธรรมนูญ , นายปัญญา อุดชาชน , นายอุดม  สิทธิวิรัชธรรม , นายวิรุฬห์ แสงเทียน , นายจิรนิติ หะวานนท์ , นายนพดล เทพพิทักษ์ , นายบรรจงศักดิ์ วงศ์ปราชญ์ , นายอุดม รัฐอมฤต และ นายสุเมธ รอยกุลเจริญ

ทั้งนี้ ศาลรัฐธรรมนูญ นัดแถลงด้วยวาจา ประชุมปรึกษาหารือ และลงมติ เวลา 09.00 น. วันนี้ ก่อนอ่านคำวินิจฉัยในเวลา 15.00 น.

โดย ศาลรัฐธรรมนูญ วินิจฉัยว่า ประเด็นที่ศาลต้องพิจารณาเบื้องต้นมีว่า ศาลรัฐธรรมนูญมีอำนาจรับคำร้อง

ในส่วนผู้ถูกร้องที่ 2 (นายพิชิต) ลาออกจากตำแหน่ง รมต.ประจำนายกรัฐมนตรี ตั้งแต่วันที่ 21 พ.ค. 2567 ไม่มีเหตุต้องวินิจฉัยคดีต่อไป ไม่รับคำร้อง

ส่วน ผู้ถูกร้องที่ 1 (นายเศรษฐา) รับคำร้อง แต่ไม่สั่งให้หยุดปฏิบัติหน้าที่

ศาลรัฐธรรมนูญ พิจารณาคำร้อง และเอกสารประกอบแล้วเห็นว่า รัฐมนตรีต้องซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ ไม่ผิดจริยธรรมร้ายแรง เป็นดุลพินิจของนายกรัฐมนตรี ในการนำความกราบบังคมทูลฯและสนองพระบรมราชโองการดังกล่าว โดยต้องรับผิดชอบในกิจการที่ลงนามสนองนั้นเสมอ 

ข้อเท็จจริงรับฟังได้ว่า ผู้ถูกร้องที่ 2 เคยต้องโทษ กรณีนำถุงกระดาษใส่เงินสดให้เจ้าหน้าที่ของศาลฎีกา เชื่อได้ว่ามีส่วนรู้เห็นการกระทำในลักษณะตัวการร่วม อาจเชื่อมโยงเป็นประโยชน์แห่งคดี เป็นการประพฤติตนไม่เรียบร้อยในศาล ผู้ถูกร้องที่ 2 อาชีพทนายความ ย่อมตระหนักดีว่าการกระทำดังกล่าวจะทำให้ผลกระทบต่อศาล จึงจำคุกคนละ 6 เดือน 

เดือน ก.ย.2552 คณะกรรมการมารยาททนายความ เห็นว่าการกระทำดังกล่าวไม่ยำเกรงอำนาจศาล ผิดมรรยาททนายความ โดยลบชื่อผู้ถูกร้องที่ 2 ออกจากทะเบียนทนายความ

ต่อมามีการตั้งผู้ถูกร้องที่ 1 เป็นนายกรัฐมนตรี ต่อมามีการปรับ รมต.บางส่วน ปรากฏชื่อผู้ถูกร้องที่ 2 ได้รับแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรี

ข้อที่ผู้ร้องกล่าวอ้างว่า ผู้ถูกร้องที่ 1 รู้หรือสมควรรู้ว่า ผู้ถูกร้องที่ 2 ขาดคุณสมบัติ แม้ว่าคณะกรรมการกฤษฎีกาเห็นว่าความผิดจำคุกดังกล่าวเกิน 10 ปี แต่ไม่รวมลักษณะต้องห้าม

ในการไต่สวน ผู้ถูกร้องที่ 1 ระบุว่า ต้องมีการตรวจสอบคุณสมบัติต้องห้าม ผู้ที่ได้รับการเสนอชื่อแต่งตั้งเป็นรมต. และทำเอกสารสรุปรายงานนายกฯเพื่อทูลเกล้าฯต่อไป

ผู้ถูกร้องที่ 1 ย่อมต้องทราบคุณสมบัติต้องห้ามของผู้ถูกร้องที่ 2 การพิจารณาแล้วเห็นว่าขาดคุณสมบัติ

ข้อเท็จจริงรับฟังได้ว่า ผู้ถูกร้องที่ 1 รู้หรือควรรู้คุณสมบัติผู้ถูกร้องที่ 2 ก่อนการแต่งตั้ง

เมื่อถูกร้องที่ 1 รู้แล้วแต่ยังคงเสนอทูลเกล้าฯแต่งตั้งผู้ถูกร้องที่ 2 ย่อมปฏิบัติไม่ชอบด้วยรัฐธรรมนูญ เพราะนายกฯเป็นผู้บังคับบัญชาสูงสุด รับสนองพระบรมราชโองการ ทั้งที่ข้อเท็จจริงประจักษ์ชัดว่าเป็นกรณีต้องห้าม 

ดังนั้นผู้ถูกร้องที่ 1 จึงขาดคุณสมบัติเรื่องความซื่อสัตย์

แต่ในการเสนอ ผู้ถูกร้องที่ 2 เป็น รมต. มีขบวนการตรวจสอบคุณสมบัติและลักษณะต้องห้ามของ เลขาธิการนายกรัฐมนตรี เมื่อคณะกรรมการกฤษฎีกาให้ความเห็นในเรื่องของคุณสมบัติและลักษณะต้องห้ามแล้ว

เห็นว่า ผู้ถูกร้องที่ 1 ในฐานะนายกฯต้องใช้วิจารณญาณด้วย การที่อ้างว่าไม่มีความรู้ทางรัฐศาสตร์เป็นข้ออ้างที่รับฟังไม่ได้

เมื่อผู้ถูกร้องที่ 1 รู้ข้อเท็จจริงมาตลอด แต่ยังคงเสนอตั้งเป็น รมต. ผู้ถูกร้องที่ 1 จึงไม่มีความซื่อสัตย์เป็นที่ประจักษ์ 

ผู้ถูกร้องที่ 1 นำความกราบบังคมทูล แสดงให้เห็นว่า ไม่ซื่อสัตย์ ฝ่าฝืนจริยธรรมร้ายแรง การกระทำเป็นการขัดกันระหว่างประโยชน์ส่วนตัวกับประโยชน์ส่วนรวม เสื่อมเสียเกียรติศักดิ์ของนายกฯ ผู้ถูกร้องที่ 1 จึงมีลักษณะต้องห้าม

ผู้ถูกร้องที่ 1 ไม่มีความซื่อสัตย์สุจริตเป็นที่ประจักษ์ มีลักษณะต้องห้าม

อาศัยเหตุผลดังกล่าว ตุลาการศาลรัฐธรรมนูญเสียงข้างมาก 5 ต่อ 4 เห็นว่า ความเป็นรัฐมนตรี ของนายกรัฐมนตรีสิ้นสุดลงเนื่องจากไม่มีความสุจริตเป็นที่ประจักษ์ ฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติทางจริยธรรมอย่างร้ายแรง 

เมื่อความเป็นรัฐมนตรีของนายกฯสิ้นสุดลง รัฐมนตรีต้องพ้นจากตำแหน่งทั้งคณะ